تن زخمی زیباترین دریاچه آب شیرین ایران؛گردشگری کامگهررا تلخ کرد

به گزارش پرسینا بلاگ، خبرنگاران - گروه استان ها: منطقه حفاظت شده اشترانکوه یکی از مناطق منحصربه فرد و پرجاذبه طبیعی غرب کشور است که به لحاظ برخورداری از شرایط زیست محیطی و ویژگی های زمین شناسی زیستگاه مناسب و مستعدی برای رشد و تکثیر وحوش به خصوص پستانداران محسوب می گردد.

تن زخمی زیباترین دریاچه آب شیرین ایران؛گردشگری کامگهررا تلخ کرد

آلپ ایران را بشناسیم

اشترانکوه به دلیل واقع شدن در قلب سلسله جبال زاگرس دارای قلل سرد مرتفع بالای سه هزار و 500 متر از سطح دریا و همچنین دره های نسبتاً گرم است. اشترانکوه رشته کوهی به طول تقریبی 50 کیلومتر است که در جهت شمال غربی-جنوب شرقی امتداد دارد.

یخچال های طبیعی و دائمی این رشته کوه که یکی از زیباترین کوه های کشور به شمار می رود، در تمام سال از برف و یخ پوشیده است. اشترانکوه در جنوب شهر دورود و ازنا واقع شده است و به آلپ ایران نیز معروف است؛ البته این نام تنها به خاطر بلند بودن آن به آن تعلق نگرفته است بلکه به دلیل شیب تند کوه هایش و دره های جوان و وی شکل و یخچال های طبیعی است. ارتفاع بلندترین قله آن سن بران 4150 است.

یکی از مهم ترین جاذبه های این منطقه حفاظت شده وجود زیباترین دریاچه آب شیرین ایران است که سالانه گردشگرانی زیادی را میزبانی می نماید و البته ظرفیت های موجود در منطقه پذیرای این حجم گردشگر نیست.

دریاچه گهر که به نگین اشترانکوه معروف است یکی از زیباترین دریاچه های طبیعی ایران به شمار می رود و با ارتفاع 2360 متر از سطح دریا در میان منطقه حفاظت شده اشترانکوه واقع شده است.

جاده ای که راه نابودی نگین اشترانکوه را باز کرد

این دریاچه به سبب نداشتن راه ماشین رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دورمانده است که طی سال های گذشته همواره احداث جاده برای دسترسی به این جاذبه محل مناقشه مسئولان و فعالان محیط زیست بوده است.

جاده ای که به گفته مسئولان در سال 74 برای تردد عشایر منطقه احداث شده، طی سال های اخیر بارها بهسازی و ترمیم شده و حالا مسیر تردد به سمت یگانه گهر آلپ ایران را تسهیل نموده است. مسئولان معتقدند بهسازی این جاده و ترددهای متعدد از آن منجر به فرسایش در بالادست دریاچه گهر شده است و ریزش سنگریزه و خاک به سمت پایین و دریاچه گهر منجر به پر شدن بستر آن شده است.

فرماندار دورود در این رابطه گفت: دریاچه گهر با تهدیدهای متعددی روبرو است؛ تردد از بالادست دریاچه یکی از مهم ترین تهدیدها است و علت خشک شدن دریاچه دوم گهر همین تردد از بالادست است.

علی کورانی فر با اشاره به اینکه سنگریزه هایی از بالادست به تدریج وارد دریاچه می گردد و بستر آن را پر می نماید، گفت: جنگل های حوزه دریاچه گهر هم نصف شده است، بسیاری درخت ها را برای پخت غذا و تهیه هیزم می شنمایند، در حال حاضر همین دریاچه فعلی گهر هم در حال تقسیم شدن است.

مصائبی که تمامی ندارد

اما مصائب زیباترین دریاچه آب شیرین ایران به همین جا ختم نمی گردد؛ حضور گردشگران بسیار در منطقه ای که پناهگاه حیات وحش بوده و ذخیره گاه ژنتیکی ارزشمندی برای زاگرس محسوب می گردد، منجر به وقوع تخریب های متعدد در این منطقه شده است.

سالانه بیش از 70 هزار گردشگر و طبیعت گرد در گهر حضور می یابند و این حجم از گردشگر قطعاً تخریب های متعددی را در منطقه به دنبال خواهند داشت که فراوری زباله و رهاسازی مواد شوینده در اطراف دریاچه تنها موارد کوچکی از این تخریب ها است.

از سوی دیگر عدم تثبیت سنگریزه ها و خاک در بالادست دریاچه گهر منجر به حرکت آن ها به سمت پایین شده است، سنگریزه هایی که دریاچه بالایی منطقه را پرنموده و از این دریاچه که گفته می گردد روزگاری به وسعت دریاچه اصلی گهر بوده، چیز جز یک باتلاق باقی نمانده است.

حالا معضل فرسایش های متعدد در بالادست دریاچه گهر، حیات دریاچه اصلی را نیز تهدید می نماید تا ورود سنگریزه و خاک حاصل از فرسایش و سیلاب از بالادست و کنارهای دریاچه گهر منجر به پر شدن بستر دریاچه گردد و مرگ تدریجی یگانه گهر آلپ ایران را رقم بزند.

وقتی کلانتری دریاچه گهر را با مرداب انزلی مقایسه می نماید!

اما رئیس سازمان محیط زیست تحلیل دیگری از وضعیت دریاچه گهر دارد؛ عیسی کلانتری ضمن مقایسه دریاچه گهر با تالاب انزلی می گوید: در مورد دریاچه گهر فقط این نیست که رسوب وارد آن گردد، شرایط بی هوازی در آب ها و کاهش اکسیژن که فراوری مواد آلی می نماید، مثل تالاب انزلی و دریاچه زری وار که آن ها همه رسوب نیستند، بخش عمده ای در درون تالاب ایجاد شده، باید مانع از این شویم تا دریاچه را حفظ کنیم. باید اکسیژن حلال را اضافه کنیم.

دریاچه گهر

اما این مقایسه چقدر صحیح است و اساساً پایه علمی دارد یا خیر؟ مقایسه دریاچه آب شیرین گهر محصورشده میان قلل اشترانکوه در ارتفاع 3500 متری از سطح دریا چقدر به تالاب انزلی با پوشش وسیع نیلوفر آبی و گیاه آزولا، شباهت دارد!؟

مرداب انزلی

برای آنالیز نظر رئیس سازمان محیط زیست به سراغ یک کارشناس محیط زیست رفتیم و پاسخ سؤال خود را از او جویا شدیم.

نظر رئیس سازمان محیط زیست اساساً غلط است و پایه علمی ندارد

مجید دریکوند کارشناس و فعال زیست محیطی در این رابطه در گفت وگو با خبرنگاران بابیان اینکه گفتن چنین چیزی اساساً غلط است، از بیخ و بن هم غلط است، توضیح داد: هیچ وقت طی 10 تا 15 سال گذشته تحقیق مدون و علمی و پژوهشی که پایه مباحث علمی باشد و یا پژوهشی که بر اساس مدل های علمی تائید شده در جهان انجام شده باشد در مورد دریاچه گهر نداشته ایم؛ در مورد هیچ یک از اکوسیستم ها، اقلیم، مناطق حفاظت شده، جمعیت حیات وحش، منابع گیاهی و ... چنین تحقیق و پژوهشی که پایه نظرات و مباحث علمی باشد نداشته ایم.

وی یادآور شد: چون مطلب علمی نداریم این حرف رئیس سازمان محیط زیست نمی تواند پایه و اساس داشته باشد؛ این یک نظر شخصی است که ممکن است بر اساس گزارش هایی که از استان به ایشان می رسد ارائه گردد.

این کارشناس محیط زیست با تأکید بر اینکه در تالاب یا مرداب انزلی به این خاطر دچار مشکلیم که گیاه مهاجمی به نام آزولا وارد آن شده که 60 تا 70 درصد دریاچه را گرفته است، اضافه کرد: این گیاه پیش از انقلاب وارد اکوسیستم منطقه شده است، این اقدام آگاهانه برای پرورش گیاه برای تهیه خوراک دام بوده است و حتی دستگاه هایی که برای برداشت محصول خریداری شده اند کماکان در انزلی موجود هستند.

دریکوند ادامه داد: در مورد تالاب انزلی نتوانستند رشد گیاه آزولا را کنترل نمایند و سطح دریاچه پوشیده شد؛ در مورد دریاچه گهر چنین اتفاقی نیفتاده است.

شرایط مناطق حفاظت شده در دریاچه گهر اعمال نمی گردد

وی بابیان اینکه گهر از چند بابت برای ما مهم است، توضیح داد: دریاچه گهر در زون امن منطقه حفاظت شده اشترانکوه واقع شده که شامل ضوابط زیست محیطی و پروتکل های حفاظتی سازمان است؛ به این معنی که شما هیچ نوع فعالیت انسانی نباید در آن داشته باشید، گردشگری باید حرفه ای و محدود باشد، حتی محیط بانان در منطقه ساختمانی و پاسگاه نسازند، باید با سنگ و کلوخ طبیعی ساخت پاسگاه انجام گردد؛ آیا الآن چنین شرایطی را در گهر داریم؟ قطعاً نه.

ما انسان ها داریم سرعت طی عمر دریاچه گهر را بیشتر می کنیم

این کارشناس محیط زیست با تأکید بر اینکه آسیب به دریاچه گهر از بابت تغییر اکوسیستم و آسیب طبیعی نیست، ما انسان ها داریم سرعت طی عمر دریاچه گهر را بیشتر می کنیم، اضافه کرد: مراحل حیات یک دریاچه ممکن است 500 تا هزار سال طول بکشد؛ در یک منطقه گرم ممکن است این بازه 500 سال طول بکشد تا از نقطه A به B برسد، A زمانی است که دریاچه تشکیل می گردد و آب بسیار شفاف و اکسیژن بالا است، B نقطه ای است که دریاچه پر می گردد و تبدیل به مرداب می گردد و دیگر عمرش به انتها می رسد.

دریکوند با اشاره به اینکه از زمانی که گردشگری را با این مدل شلخته و کج ومعوج در گهر راه اندازی کردیم، دریاچه آسیب دید، گفت: ظرفیت پذیرش گردشگر در دریاچه گهر در طول سال 200 نفر گردشگر حرفه ای شامل پژوهشگر، عکاس طبیعت و محقق است، اما به هر نحو ممکن برای اینکه فقط اسم گردشگری را زنده نگه داشته باشیم سیاه چادر فروش پفک در دریاچه گهر راه می اندازیم، برای محیط بان ها با بلوک ساختمان می سازیم، در خردادماه 5 هزار نفر دریاچه گهر را تبدیل به یک شهرک می نمایند، موسیقی و چراغ لیزری و آشغال و ... برای اکوسیستم منطقه مضر است، اگر هر گردشگر در روز نیم کیلو آشغال فراوری کند درنهایت 5 هزار گردشگر 2.5 تن زباله فقط در سه روز در دریاچه گهر فراوری می نمایند.

سازوکار بد مدیریتی دریاچه را به این حال وروز انداخته است

وی با تأکید بر مدل غلط و ناصحیح برای مدیریت مناطق حفاظت شده ادامه داد: اطلاعاتی که به کلانتری رئیس سازمان محیط زیست در مورد تغییر اکوسیستم دریاچه گهر رسیده کاملاً غلط است؛ سازوکار بد مدیریتی ما در دریاچه گهر و در تمام مناطق حفاظت شده باعث بروز مشکل برای این مناطق شده است.

این کارشناس محیط زیست اعلام نمود: سازوکار بد مدیریتی در مناطق حفاظت شده را در طغیان برخی گونه ها مثل گراز در ازنا یا پادگان بابا عباس می بینیم که دارد آسیب می زند، یک وقت از این ور بام می افتیم و یک وقت از آن طرف؛ هیچ وقت نتوانستیم در مدیریت مناطق تعادل را برقرار کنیم.

دریکوند با اشاره به اینکه اطلاعات کلانتری رئیس سازمان محیط زیست غلط است چون تاکنون تحقیق علمی نشده است، گفت: بهره برداری ناپایدار و ناصحیح و فراتر از ظرفیت به یک منطقه آسیب می زند؛ انسان و حجم زیاد گردشگر آسیب می زند، موتورهای در حال حرکت بین دورود و دریاچه گهر و الیگودرز و دریاچه گهر به منطقه آسیب زده است، اردوهای تفریحی، ساخت وسازها و سروصدا در منطقه باعث آسیب می گردد.

چطور ممکن است انزلی و گهر را مقایسه کنیم!

وی بابیان اینکه تالاب انزلی و دریاچه گهر قابل مقایسه نیستند، این مقایسه غلط است، توضیح داد: در ایران دریاچه مشابه گهر نداریم، ازنظر درجه حرارت، ارتفاع، میزان بارش و... متفاوت است؛ شاید بگردد دریاچه تار یا سبلان را با گهر مقایسه کرد که آن هم باز شرایط خاص خود را دارند؛ هیچ دو موجود یکسانی را در طبیعت نمی توانید مقایسه کنید چون در موقعیت های مختلف رفتارهای مختلف دارند.

اما کمی به عقب برمی گردیم و مروری بر نظر فرماندار دورود می کنیم؛ آنجا که علی کورانی فر می گوید: مواد شوینده ای که گردشگران استفاده می نمایند وارد دریاچه شده و محلی برای رشد گیاهان دریایی، جلبک و نیزارها را فراهم نموده است، همین موارد باعث شده تا بوی تعفن در اطراف دریاچه ایجاد گردد.

شاید این جملات فضای قضاوت در مورد علل بروز مسائل متعدد برای دریاچه گهر را روشن تر کند؛ جملاتی که به شفافیت تعیین می نماید گردشگری بی حدوحصر در دریاچه گهر و عدم مدیریت منطقه شرایط را برای مرگ تدریجی زیباترین دریاچه آب شیرین ایران فراهم نموده است؛ موضوعی که به گفته فعالان زیست محیطی به اطلاع رئیس سازمان محیط زیست نرسیده است...

منبع: خبرگزاری مهر
انتشار: 18 اسفند 1397 بروزرسانی: 6 مهر 1399 گردآورنده: persinablog.ir شناسه مطلب: 6

به "تن زخمی زیباترین دریاچه آب شیرین ایران؛گردشگری کامگهررا تلخ کرد" امتیاز دهید

2 کاربر به "تن زخمی زیباترین دریاچه آب شیرین ایران؛گردشگری کامگهررا تلخ کرد" امتیاز داده اند | 5 از 5
امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "تن زخمی زیباترین دریاچه آب شیرین ایران؛گردشگری کامگهررا تلخ کرد"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید