دلایل مشاهده خون در ادرار چیست؟ - پرسینا بلاگ

گاهی اوقات خون در ادرار فقط می تواند با یک میکروسکوپ قابل مشاهده باشد به همین دلیل ارزیابی وجود خون در ادرار احتیاج به آنالیز تمام دستگاه ادراری دارد. آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص خون در ادرار ممکن است شامل سیتی اسکن، سیستوسکوپی، سونوگرافی، IVP، MRI، کشت ادرار و سیتولوژی ادرار گردد و تشخیص و مدیریت علت وجود خون در ادرار بستگی به علت اصلی و زمینه ای آن دارد.

خون در ادرار (هماچوری) چیست؟

هماچوری یا خون در ادرار، می تواند به شکل آشکار و زیاد (قابل مشاهده) و یا میکروسکوپی (وجود سلول های خونی در ادرار که تنها به وسیله یک میکروسکوپ قابل مشاهده باشد) بروز کند. هماچوری آشکار می تواند به طور گسترده ای و در ظاهر، از یک هاله صورتی تا قرمز تیره به همراه لخته خون متفاوت باشد. اگر چه مقدار خون در ادرار ممکن است متفاوت باشد، اما شرایط و عللی که می توانند این مشکل را ایجاد نمایند یکسان هستند و احتیاج به از آزمایشات تشخیصی و یا ارزیابی مشابهی خواهند داشت. افراد مبتلا به هماچوری آشکار، با شکایت از شرایط و شرایطی که به آن دچار شدند به پزشک خود مراجعه خواهند کرد و احتمال اینکه مشکل و بیماری اصلی زودتر تشخیص داده گردد بیشتر است. اما از سوی دیگر، افرادی که هماچوری میکروسکوپی دارند، از مشکل خود بی خبر خواهند بود و شرایط آنها اغلب به عنوان بخشی از یک معاینه دوره ای توسط پزشک خانوادگی یا چکاپ کامل تشخیص داده خواهد شد.

علائم

وجود خون در ادرار چیست؟

خون در ادرار ممکن است همراه درد یا بدون درد باشد. اما همواره غیر طبیعی است و باید توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی مورد آنالیز قرار گیرد. این عارضه می تواند ناشی از اختلالات زیادی از جمله عفونت ها و سنگ ها در دستگاه ادراری باشد. وجود خون در ادرار بدون درد نیز می تواند به علل بسیاری از جمله سرطان باشد. این عارضه بطور کلی هماچوری نامیده می گردد. خون قابل مشاهده با چشم در ادرار (به میزان زیاد) به عنوان هماچوری عظیم یا ماکروسکوپی اشاره دارد، در حالی که خونی که در ادرار که به وسیله چشم و با حالت معمول قابل مشاهده نیست، به عنوان هماچوری میکروسکوپی نامیده می گردد.

علت

خون در ادرار چیست؟

علل هماچوری عظیم و بدخیم و نوع میکروسکوپی مشابه هستند و ممکن است از خونریزی در هر قسمت از امتداد دستگاه ادراری ایجاد گردد. کسی نمی تواند به راحتی و از نمونه ادرار گرفته شده، منشاء خون را در کلیه ها، حالب (لوله ای که ادرار را به از کلیه ها به مثانه انتقال می دهد)، مثانه، یا پیشابراه تشخیص دهد. هر درجه خون در ادرار باید توسط پزشک به طور کامل ارزیابی گردد؛ حتی اگر خون مشاهده شده در ادرار بصورت خود به خود برطرف گردد.

عفونت ادرار که اغلب عفونت دستگاه ادراری یا عفونت ادراری نامیده می گردد و می تواند ناشی از عفونت کلیه یا مثانه باشد، یکی از علل شایع هماچوری میکروسکوپی است. ادرار به طور طبیعی استریل است و نباید حاوی باکتری باشد. سنگ کلیه و مثانه می تواند باعث تحریک و ساییدگی در قسمت های گوناگون دستگاه ادراری شده و منجر به بروز هماتووریوم (خونریزی) میکروسکوپی یا ماکروسکوپی گردد. خونریزی در هر یک از اجزای دستگاه ادراری یا پروستات می تواند به ادرار خونی منجر گردد. همچنین هماچوری می تواند با بیماری های کلیوی و سایر اختلالات هماتولوژیکی شامل سیستم لخته شدن خون بدن (اختلال در فاکتورهای انعقاد خون) همراه باشد. داروهایی نظیر آسپیرین، وارفارین (کومادین) یا کلوپیدوگرل (پلویکس) که خطر خونریزی را افزایش می دهند، ممکن است به خونریزی در ادرار منجر گردد. در نهایت اگر سرطان در هر جایی از دستگاه ادراری رخ دهد با هماچوری همراه خواهد بود.

مطالب مرتبط:

• علت دفع پروتئین در ادرار چیست و چگونه درمان می گردد؟
• وجود خون در ادرار: علت، علائم و راه های تشخیص
• معرفی قرص برای سوزش ادرار (برطرف سوزش ادرار)

راه های تشخیص خون در ادرار

ارزیابی خون در ادرار شامل دریافت تاریخچه، انجام یک سری آزمایش های فیزیکی، ارزیابی ادرار با نوار تست شیمیایی، آنالیز زیر میکروسکوپ و در نهایت کشت میکروبیولوژی ادرار برای شناسایی هر گونه باکتری موجود در آن است. علائم دستگاه ادراری تحتانی مانند اضطراب (احساس احتیاج شدید به ادرار کردن) و تکرر (احتیاج بیشتر به ادرار کردن) و همچنین وجود تب و یا لرز، نشان دهنده وقوع عفونت در بدن است. آسیب های ذکر شده، حتی اگر بیمار به آنها توجه نکند و به این علائم باور نداشته باشد، باز هم باید به عنوان یک علت بالقوه در نظر گرفته شوند. درد شکم یا پهلو، به خصوص اگر با انتشار درد به کشاله ران یا ناحیه تناسلی همراه باشد، ممکن است وجود سنگ در حالب یا سنگ کلیه تشخیص داده گردد. تمام داروهای جدید، از جمله ویتامین ها یا مکمل های گیاهی، باید توسط متخصص مراقبت های بهداشتی آنالیز شوند. با این حال مهم است که به خاطر داشته باشید حتی اگر یک فرد بیمار به علت مصرف یک دارو دچار خونریزی شده باشد و حدس بزنید که علت خونریزی از عوارض داروهای مصرفی وی است، آنالیز های کامل (به شرح آنچه بیان شد و در ادامه بیشتر شرح داده می گردد) مجدداً باید انجام پذیرد.

معاینه فیزیکی بر منابع احتمالی هماچوری تمرکز خواهد داشت. کبودی بر پشت یا شکم ممکن است همراه با تروما باشد و بصورت خون در ادرار نیز مشاهده گردد. معاینه دیسک رکتال (مقعدی) باید به ویژه در مردان انجام گردد. به عنوان یافته ای که با پروستاتیت سازگار است (مثلاً حساسیت به لمس پروستات) یا پروستات عظیم شده ای که نشان دهنده هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) است، ممکن است برای تشخیص مفید باشد. پیدا کردن یک گره یا ناحیه ای از انسداد پروستات ممکن است نشان دهنده سرطان باشد. آزمایش شیمیایی ادرار و همچنین کشت میکروبی ادرار که حضور گلبول های سفید خون در آزمایش ادرار با تشخیص عفونت دستگاه ادراری کاملاً سازگار است، مجدداً تکرار می گردد. پروتئین، گلوکز، یا رسوب در ادرار می تواند وجود نوعی بیماری در کلیه را نشان دهد. آزمایش خون همچنین مهم است، زیرا نتایج آن در ارزیابی عملکرد کلیوی و شناسایی هر گونه اختلالات لخته شدن خون (فاکتورهای انعقاد خون) یاری خواهند کرد. علاوه بر ثبت تاریخه اولیه از بیمار و معاینه فیزیکی، سه فاکتور دیگر برای تکمیل آنالیز های هماچوری وجود دارد: تصویربرداری، سیتولوژی ادرار و سیستوسکوپی.

سیتی اسکن یک روش ارزیابی تصویری از سیستم ادراری است. قبل از انجام این روش به بیمار یک نوشیدنی خوراکی شفاف و کنترل شده از راه دهان می دهند. سپس یک رنگ به صورت داخل وریدی تزریق می گردد. پس از آن بیمار به وسیله دستگاه، سیتی اسکن می گردد و به این طریق تصاویری از شکم و لگن گرفته می گردد. آزمایش دیگری که می تواند انجام گردد، پیلوگراف وریدی است (IVP) که نوعی ارزیابی اشعه ایکس دستگاه ادراری می باشد. در این روش یک رنگ به سیاهرگ تزریق می گردد تا این ماده توسط دستگاه ادراری فیلتر گردد. پس از آن یک سری اشعه ایکس به مدت 30 دقیقه تابانده می گردد تا ناهنجاری های احتمالی را نمایان کند. معمولاً برای ارزیابی دستگاه ادراری از سیتی اسکن IVP استفاده می گردد و باید آزمایش مناسب انتخاب گردد. هر دو روش بویژه برای ارزیابی کلیه ها و حالب ها مفید هستند؛ اما برای مثانه، پروستات یا مجرای ادرارمناسب نیست. بنابراین انجام معاینه دوم به نام سیستوسکوپی لازم است. این آزمون یک روش ساده 10 دقیقه ای است که با استفاده از یک سینوسکوپ نازک و انعطاف پذیر (یا دوربین فیبرنوری) به وسیله مجرای ادرار به مثانه وارد می گردد تا به این طریق بطور مستقیم هر گونه ضایعات یا منابع خونریزی قابل مشاهده باشد. این روش معمولاً با ژل بی حس نماینده موضعی تزریق شده به مجرای ادرار انجام می گردد. در نهایت، آخرین روش سیتولوژی ادرار است که طی آن نمونه ای از ادرار به یک پاتولوژیست (متخصص تشخیص انواع بافت های بدن برای آنالیز حضور سلول های سرطانی یا غیرطبیعی) داده می گردد.

راه های درمان خون در ادرار (هماچوری)

درمان هماچوری به طور گسترده ای متفاوت است و به علت خونریزی بستگی دارد. این نکته بسیار حائز اهمیت است و توجه داشته باشید که اغلب هیچ دلیلی برای هماچوری وجود ندارد. با این وجود، این نکته نباید منجر به نگرانی بیش از حد برای بیمار گردد زیرا یک سری آزمایش مناسب و کامل (بر اساس مراحل شرح داده شده) می تواند به طور مؤثر مهمترین علل هماچوری (به عنوان مثال سرطان) را تشخیص دهد و در مواردی که نتایج آزمایش ها کاملاً منفی باشد، علت هماتوژن ناشناخته باقی بماند. با مشاهده نتیجه منفی آزمایشات، تکرار آزمون ادرار یک گزینه منطقی است. یک آزمایش خون نیز برای آنالیز عملکرد کلیه و یک آنالیز فشار خون نیز باید انجام گردد. مردان قفقازی با بیش از 50 سال سن باید با دکتر خود برای آنالیز سالانه آنتی ژن پروستات (PSA) که برای غربالگری سرطان پروستات استفاده می گردد مشورت نمایند. غربالگری پروستات در آمریکایی های آفریقایی تبار به طور سنتی در سن 45 سالگی آغاز می گردد و در تمام نژادها، سابقه سرطان پروستات (سن ابتلا به این بیماری) در اعضای نزدیک خانواده ممکن است نشانگر آغاز اولیه غربالگری باشد. بحث بیشتر در خصوص درمان هماچوری به نتایج کار و علت دقیق هماچوری بستگی دارد. متخصص ارولوژی که معاینه ها و آزمایش های بیان شده را انجام می دهد، مسئولیت توصیه هر نوع درمان یا کارهای بعدی را (که لازم است و توصیه می نماید) بر عهده دارد.

گروه سلامت خبرنگاران