مراسم نخستین دوره جایزه علی اکبر دهخدا با معرفی کتاب و پژوهشگر برگزیده برگزار گردید - پرسینا بلاگ

مراسم نخستین دوره جایزه علی اکبر دهخدا در تالار محمود افشار مؤسسه دهخدا، با حضور محمدرضا شفیعی کدکنی، ژاله آموزگار، حسن انوری، رسول شایسته، سعید نجفی اسداللهی، عبدالله انوار، احمد سمیعی گیلانی، علی اشرف صادقی، عبدالرضا سیف (رئیس دانشکده ادبیات دانشگاه تهران)، محمود بی جن خان (رئیس مؤسسه دهخدا) و گروهی از استادان و صاحب نظران زبان و ادبیات فارسی برگزار گردید.

در شروع این مراسم، محمود بی جن خان، رئیس مؤسسه دهخدا و رئیس هیئت امنای جایزه دهخدا ضمن خیر مقدم به حاضران گفت: شورای مؤسسه دهخدا تصمیم گرفت جایزه علامه دهخدا را با درایت استاد شفیعی برگزار و از این شخصیت چندبعدی تجلیل کند. در نخستین دوره جایزه علی اکبر دهخدا تأکید ما بر مهمترین فعالیت علامه دهخدا بوده که همان لغت نامه دهخداست. بنابراین فرهنگ نویسی موضوع نخستین دوره جایزه علی اکبر دهخداست که ارتباط مستقیم با یکی از اولویت های نقشه جامع علمی کشور یعنی زبان فارسی به عنوان زبان علم نیز دارد. او برای اینکه مؤسسه دهخدا و دبیرخانه این جایزه بتوانند هر سال با موضوع یکی از برجستگی های علمی و ادبی علامه دهخدا، این جایزه را به یکی از شخصیت های علمی اهدا نمایند که گامی در تکریم دهخدا در تاریخ معاصر ایران برداشته باشد، ابراز امیدواری کرد.

محمدرضا شفیعی کدکنی گفت: دهخدا در میان خدمتگزاران به فرهنگ ملی ما، حداقل در قرن بیستم جز دانه های درشت و شاید درشت ترین دانه فرهنگ ملی ماست. یک چنین مجموعه ای از میراث که دهخدا برای ما گذاشته من فکر نمی کنم هیچکس به تنهایی چنین میراثی برای ملت ایران بجا گذاشته باشد. جایزه دهخدا باید در طول قرون و اعصار در آینده در همین روزی که مناسب دیده شده است، به افرادی که کارهای شایسته ای در جهت توسعه فرهنگ ملی ما و زبان فارسی انجام داده اند، هر سال داده گردد که عملاً هم نام دهخدا زنده بماند و هم مساهمت نمایندگان در توسعه فرهنگ ملی ما جایزه ای بگیرند و قدردانی شوند و از این بابت خیلی کار بزرگی را شما عملاً پایه گذاری کردید و من یقین دارم این جایزه و نام دهخدا همواره در تاریخ ملت ایران باقی خواهد ماند.

ژاله آموزگار هم گفت: شخصیت برجسته ای مثل دهخدا تمام عمر، زندگی، ثروت و فعالیتش را معطوف این کرد که چنین مؤسسه ای را راه بیندازد. من بارها گفته ام سنجیدن فعالیت یک نفر باید در بازه زمانی خودش انجام گردد. بنابراین لغت نامه دهخدا شاهکار است و میراث بسیار درخشانی را علامه دهخدا بجا گذاشته اند و باید بعلاوه جایزه ای به نام ایشان برگزار گردد.

اکرم سلطانی، دبیر اجرایی این جایزه نیز گفت: در جلسه ای به منظور برگزاری جشن صدمین سال تولد علی اکبر دهخدا در 17 اردیبهشت سال 1358 کمیته ای متشکل از جمعی از بزرگان تشکیل می گردد و پیشنهادهایی مصوب می گردد، از جمله هر سال جایزه ادبی دهخدا به مبلغ 20 تا 30 هزار تومان به کسانی داده گردد که در زمینه زبان فارسی خدماتی انجام داده اند، یکی از تالارهای دانشگاه تهران به نام دهخدا نامگذاری گردد، یکی از خیابان های شهر به نام دهخدا ثبت گردد و در قزوین با شهرداری و سازمان میراث فرهنگی تماس گرفته گردد تا بنای یادبودی یا میدانی به نام دهخدا ثبت گردد. 43 سال از آن روز میگذرد و از این مصوبات تنها یک مصوبه اجرایی می گردد. امروز خرسند هستیم که یکی از آن پیشنهادها را عملی می کنیم. او در ادامه گزارشی از مراحل برگزاری جایزه را ارائه کرد.

حسن انوری به عنوان دبیر علمی جایزه علی اکبر دهخدا، کتاب فرهنگ موضوعی فارسی تألیف بهروز صفرزاده را به عنوان اثر برگزیده نخستین دوره جایزه علی اکبر دهخدا در موضوع فرهنگ نویسی گفت.

او درباره دلایل انتخاب این اثر گفت: در قرون گذشته در موضوع های مختلف فرهنگ موضوعی نوشته شده، ولی درباره واژگان عمومی زبان، فرهنگی نوشته نشده است. فرهنگ موضوعی فارسی شامل 35 هزار مدخل، 1250 مقوله موضوعی و 50 هزار مثال کاربردی است. نویسنده فرهنگ سخن این کتاب را با فرهنگ سخن مقایسه کرد و گفت در خاتمه کتاب لیست مفصلی وجود دارد که به موضوع ها ارجاع داده و نزدیک 3000 مدخل و واژه وجود دارد که در فرهنگ سخن نیامده است. انوری اشاره نمود که پس از هفت ماه آنالیز، الحق هیچ غلطی در این کتاب نیافته ام.

او گفت: متأسفانه کتاب لغت در حال نابودی است. در بعضی از کشورها دیگر کتاب لغت وجود ندارد. در عصر کنونی لغت در برنامه های واژه پردازی جست وجو و آنالیز می گردد و از سیستم های نرم افزاری تازه استفاده می گردد. بنابراین باید همگام با جهان باشیم و روشهای نوین را جایگزین سیستم های سنتی کنیم.

در ادامه نشان دهخدا، لوح تقدیر و هدیه نقدی به وسیله انوری، شفیعی کدکنی، بی جن خان، آموزگار، سلطانی، تعیین و قلم چی به بهروز صفرزاده اهدا شد و از استاد ولی الله درودیان به عنوان پژوهشگر این دوره که آثار مختلفی را در مورد علامه علی اکبر دهخدا تألیف و منتشر نموده ، تجلیل شد که به دلیل کسالت و غیاب او در برنامه، نشان علامه دهخدا و لوح سپاس به فرزند او تقدیم شد.

بخش خاتمهی برنامه بر مبنای مصوبه هیئت امنای جایزه علی اکبر دهخدا، تقدیم نشان دهخدا و لوح سپاس به مؤلفان حاضر (در قید حیات) لغت نامه دهخدا بود که بر این اساس از حسن انوری، رسول شایسته، سعید نجفی اسداللهی، عبدالله انوار، احمد سمیعی گیلانی، علی اشرف صادقی، غلامرضا ستوده، محمد استعلامی و جلیل دوست خواه تجلیل و تقدیر شد.

اجرای گروه موسیقی دانشجویان بین المللی زبان فارسی مؤسسه دهخدا در قالب یک قطعه موسیقایی به زبان فارسی با موضوع خاطره ملاقات دکتر تعیین در روزهای خاتمهی عمر علامه دهخدا، پخش صدای ماندگار علامه دهخدا و پخش اجرای موسیقی شهرام ناظری بر روی شعر علامه دهخدا از بخشهای دیگر این مراسم بود.

در خاتمه برنامه، استودیو ملاقاتی و شنیداری مؤسسه دهخدا که به منظور فراوری محتوا برای آموزش زبان فارسی، ساخته و تجهیز شده بود، به وسیله نادیا بیستروویچ (یکی از دانشجویان زبان فارسی مؤسسه دهخدا)، ژاله آموزگار، علی اشرف صادقی، کاظم قلم چی، محمود بی جن خان، هادی ویسی، سهراب کاشف، اکرم سلطانی، مجید دادرس و استادان حاضر در برنامه افتتاح شد.

مجری این برنامه عماد الدین شیخ الحکمایی بود و از نشان علی اکبر دهخدا که بخشی از آن برگرفته از طرح مرتضی ممیز به مناسبت صدمین سالگرد تولد دهخدا بود و امضای دخو، با طراحی و اجرای محمود محرومی و مهدی تجلی رونمایی شد.