نخستین کاوش ها در تخت جمشید - پرسینا بلاگ

ارنست هرتسفلد باستانشناس و ایرانشناس آلمانی یکی از نخستین کسانی است که مجموعه تاریخی پاسارگاد و تخت جمشید در ایران را مورد کاوش قرار داد و به این خاطر در تاریخ باستانشناسی ایران و دنیا چهره مهمی به شمار می رود.

وی در سال 1310 از سوی موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو به عنوان مدیر هیات کاوش به تخت جمشید فرستاده شد تا برای نخستین بار بخش هایی از این منطقه باستانی را حفاری و بازسازی کند اما پیش از آن نیز دو بار به ایران سفر نموده بود.

هرتسفلد نخستین بار در سال 1284 به ایران آمد و در تخت جمشید وپاسارگاد دست به تحقیق و پژوهش زد که حاصل آن کتابی درباره تاریخ ایران باستان شد که چند سال بعد در آلمان به انتشار رسید.

با این حال سفر دیگر او در سال 1301 شمسی به ایران اهمیت ویژه ای یافت چرا که او در این سفر گزارشی جامع از تخت جمشید و پاسارگاد به همراه حدود 500 قطعه نگاتیو عکس تهیه و آن را به دولت وقت ایران ارائه کرد؛ این تحقیقات بنای یک حفاری عظیم در این منطقه بود.

از آن جا که در آن موقع دولت وقت ایران به اهمیت پژوهش و کاوش های تاریخی و باستانی در کشور واقف نبود انحصار این امور را به دست فرانسوی ها سپرده بود و این مانع فعالیت بیشتر هرتسفلد می شد. پروفسور هرتسفلد کوشش کرد ضمن تربیت جمعی از دانشجویان ایرانی و جلب حمایت دولت همراه با پروفسور آرتور آپهام پوپ آمریکایی انجمن آثار ملی را در سال 1302 تاسیس کند و از این راه انحصار فرانسوی ها در حفاری آثار تاریخی ایران را از بین ببرد.

این دانشمند آلمانی پیروز شد در سال 1306 شمسی رسما به عنوان متخصص مطالعات شرقی به استخدام دولت ایران درآید و چندی بعد امتیاز انحصار کاوش­ های باستانشناسی فرانسه در ایران را لغو کند؛ اقدامی که باعث شد بتواند در فروردین 1307 برای نخستین بار در پاسارگاد دست به حفاری بزند.

او دو سال بعد در آبان 1309 نیز با تصویب هیات وزیران کاوش در تخت جمشید را شروع کرد اما فعالیت رقبای امریکایی و فرانسوی باعث شد پس از مدتی از سرپرستی هیأت تخت جمشید کنار گذاشته و اریک فردریش اشمیت، دیگر باستان­شناس آلمانی جای او را بگیرد.

همشهری نوشت، هرتسفلد در مدت کاوش در تخت جمشید و پاسارگاد 30 هزار لوحه خشتی که آن ها را حافظه تاریخی ایرانیان می دانست از خاک بیرون کشید و تاثیر قابل توجهی در پژوهش های باستانشناسان در تاریخ ایران گذاشت. اما در کنار کشفیات او در استان فارس باید به عکس هایی که وی در دوران تحقیق و حفاری از مناطق تحت مطالعه بر می داشت نیز اشاره نمود. این عکس ها که اکنون نزدیک به 90سال از عمرشان می گذرد هنوز به عنوان موضوع مطالعه برای شناخت آثار باستانی ایران حائز اهمیت هستند. فرادید 10 عکس دیده نشده از مجموعه این ایرانشناس و شرق شناس برجسته آلمانی که مربوط به پاسارگاد و تخت جمشید می گردد را برای نخستین بار منتشر می نماید.