آیا باور می کنید افرادی وجود دارند که دیگران نسبت به آن ها آلرژی فیزیکی دارند؟ - پرسینا بلاگ

نام این پدیده سندرم افراد آلرژیک به من یا (People Allergic To Me = PATM) است، شرایطی نادر که در آن بدن فرد مواد فرّاری فراوری می نماید که دیگران را تحریک می نماید. پدیده ای واقعی و هنوز ناشناخته که فکر دانشمندان و بیماران را یکسان سردرگم نموده است.

پدیده ای که از اینترنت شروع شد

تا پیش از ظهور انجمن های گفت وگوی آنلاین، هیچ کس تصور نمی کرد چنین بیماری ای وجود داشته باشد. نخستین نشانه های PATM در سال 2007 در فوروم هایی دیده شد که کاربران از تجربه ای مشترک سخن می گفتند: هرجا می رفتند، اطرافیان دچار عطسه، سرفه و خارش گلو می شدند. جملات آنان رنگی از درماندگی داشت: احساس می کنم در بدنم چیزی هست که باعث حساسیت دیگران می گردد، اما هیچ بویی وجود ندارد.

در آن موقع، پزشکان چنین شکایاتی را بیشتر روان زاد یا نتیجهٔ اضطراب اجتماعی می دانستند. هیچ آزمایش یا شاخص زیستی برای تأییدش وجود نداشت و اغلب مبتلایان، از سوی سیستم درمانی جدی گرفته نمی شدند. با این حال، شکل گیری انجمن های اینترنتی و سپس ویدیوهایی در شبکه هایی مانند YouTube باعث شد جامعهٔ علمی کم کم متوجه تکرار یک الگوی واحد گردد.

از اختلال بوی بد تا فرضیهٔ نو

در سال 2017، پژوهشگری مستقل به نام ایرین گاباشویلی (Irene Gabashvili) در مقاله ای مقدماتی به PATM اشاره نمود. هدف اصلی او آنالیز بیماری نادری به نام تری متیل آمینوریا (Trimethylaminuria = TMAU) بود، حالتی که باعث می گردد بدن بویی شبیه ماهی فاسد فراوری کند. اما در حاشیهٔ آن تحقیق، او گزارش هایی از افرادی یافت که به جای بو، باعث تحریک آلرژیک در دیگران می شدند.

دو سال بعد، گاباشویلی پژوهشی دیگر منتشر کرد و با مقایسهٔ ترکیب میکروبی رودهٔ مبتلایان، سرنخ هایی از تفاوت زیستی یافت. در زمانه ای که این پدیده هنوز در مرز میان روان پزشکی و زیست پزشکی قرار داشت، همین داده ها نخستین نشانهٔ فیزیکی از وجود واقعی سندرم بود.

از شک علمی تا تأیید تجربی

گام مهم بعدی در سال های اخیر در ژاپن و سپس در کالیفرنیا برداشته شد؛ جایی که تیم های تحقیقاتی با بهره گیری از فناوری سنجش ترکیبات آلی فرّار (Volatile Organic Compounds = VOCs) کوشش کردند منشأ شیمیایی این پدیده را پیدا نمایند. انسان در هر لحظه در میان ابری نامرئی از گازهای زیستی حرکت می نماید که بازتابی از فرایندهای درونی اوست: اتانول، متانول، ایزوپرن و استون نمونه هایی از آن اند. این ترکیبات هنگام تجزیهٔ مواد در بدن ساخته می شوند و از راه ریه و پوست به هوا راه می یابند.

پژوهش های تازه نشان دادند که پوست، برخلاف بازدم، محیطی پایدار برای ردیابی بلندمدت این ترکیبات است. پروفسور کوجی میتسوبایاشی (Kohji Mitsubayashi) از دانشگاه دندان پزشکی و پزشکی توکیو در مقاله ای در سال 2019 شرح داد که هر فرد حدود 500 ترکیب آلی از پوست خود آزاد می نماید که می تواند نشانهٔ بیماری یا شرایط متابولیک او باشد. همین ایده، الهام بخش آنالیز بیماران PATM شد.

ترکیب مشکوک: تولویِن

در سال 2023 گروهی از پژوهشگران ژاپنی نمونهٔ گازهای پوستی افراد مبتلا را با افراد سالم مقایسه کردند. از میان 75 ترکیب شناسایی شده، تنها یک مورد تفاوت چشمگیر داشت: تولویِن (Toluene)، هیدروکربنی که بوی تند آن یادآور تینر و ماژیک دائمی است. میزان تولویِن در پوست مبتلایان حدود 40 برابر بیشتر از حد طبیعی گزارش شد.

تولویِن ماده ای تحریک نماینده است و استنشاق آن می تواند موجب التهاب چشم و مجاری تنفسی گردد. در غلظت بالا، این ترکیب آثار عصبی جدی ایجاد می نماید. پروفسور یوشیکا سِکینه (Yoshika Sekine) از دانشگاه توکای شرح داد که در افراد سالم، تولویِن در کبد متابولیزه و به وسیله ادرار دفع می گردد، اما به نظر می رسد بدن مبتلایان به PATM در تجزیهٔ این ترکیب ناتوان است و در نتیجه، تولویِن در خون جمع می گردد و از سطح پوست به هوا می گریزد.

به این ترتیب، حضور آنان در فضا نوعی مه شیمیایی خفیف ایجاد می نماید که برای دیگران محرک آلرژیک است. این یافته، نخستین مدرک فیزیکی بود که نظریهٔ توهم یا وسواس بودن بیماری را رد کرد.

من خودِ آلرژن هستم!

با وجود این کشف، هنوز درمانی وجود ندارد. تعداد بیماران شناخته شده اندک است و هیچ گونه آزمایش استاندارد یا معیار تشخیصی برای PATM تدوین نشده است. پزشکان می گویند حتی اگر بیمار بخواهد آزمایش دهد، آزمایشگاهی برای آن وجود ندارد. گزارش ها از تجربه های شخصی بیماران نشان می دهد که تغییر رژیم غذایی ممکن است بر شدت واکنش ها تأثیر بگذارد: مصرف زیاد قند، گوشت یا کربوهیدرات ها اغلب علائم را بدتر می نماید. بعضی بیماران با حذف لبنیات و افزودن آنتی اکسیدان ها بهبود نسبی دیده اند، هرچند هنوز هیچ شواهد قطعی دربارهٔ نقش رژیم غذایی در دست نیست.

اما از همه سخت تر، بار روانی این بیماری است. افراد مبتلا از احساس گناه و انزوا رنج می برند، از اجتماع دور می شوند و در مواردی افکار افسردگی یا خودکشی گزارش شده است. همان طور که یکی از بیماران در گفت وگو با شبکهٔ خبری اسکای گفته بود: این بیماری تو را خرد می نماید، به شکلی که هیچ چیز دیگری نتوانسته.

او ادامه داد: من دیگر از آینده هیجان زده نیستم. واقعیت غم انگیز است؛ حتی نمی توانم به پارک محل بروم.

پرسش بنیادین: آلرژی به انسان یا بازتابی از متابولیسم؟

پژوهشگران می گویند سندرم PATM، در عین عجیب بودن، می تواند دریچه ای تازه به شناخت ما از متابولیسم و ارتباط بدن با محیط باز کند. اگر بدن بعضی افراد قادر به تجزیهٔ کامل ترکیبات فرّاری مانند تولویِن نباشد، شاید این نارسایی ها با اختلالات ژنتیکی یا تغییرات در میکروبیوم روده مرتبط باشند. چنین فرضیه ای می تواند در آینده به کشف زیرگونه های دیگری از اختلالات متابولیک بویایی منجر گردد، درست همان طور که مطالعهٔ بیماری TMAU مسیر تازه ای برای درک عملکرد باکتری های همزیست در بدن گگردد.

در واقع، PATM بیش از آنکه فقط یک بیماری نادر باشد، به ما یادآور می نماید که بدن انسان نه تنها با درون خود، بلکه با فضای پیرامونش نیز در ارتباطی شیمیایی دائمی است. هر سلول، مولکولی می سازد و هر مولکول به شکل گازی در فضا پخش می گردد؛ این لایهٔ نادیدنی ممکن است روزی به بخشی از تشخیص های پزشکی بدل گردد، همان طور که در گذشته پزشکان از بوی تنفس بیمار به بیماری پی می بردند.

چالش های علمی و اخلاقی

با وجود نشانه های اولیه از منشأ فیزیکی PATM، جامعهٔ علمی هنوز دربارهٔ آن محتاط است. هیچ نهاد رسمی پزشکی، این شرایط را به عنوان تشخیص بالینی معتبر ثبت ننموده است. دلیل اصلی، کمبود داده و دشواری بازفراوری نتایج در نمونه های مختلف است. افزون بر آن، مرز میان اختلال های جسمی و روانی در این پدیده بسیار باریک است: بسیاری از بیماران در کنار علائم جسمی، از اضطراب اجتماعی شدید نیز رنج می برند.

در این نقطه، پرسش اخلاقی مطرح می گردد: آیا بی توجهی به تجربهٔ زیستهٔ بیماران، فقط به دلیل نبود شواهد آزمایشگاهی، توجیه پذیر است؟ یا باید هم زمان، مسیر پژوهش زیستی و حمایت روانی را پیش برد تا رنج آنان کاهش یابد؟ پاسخ این پرسش می تواند الگوی برخورد علم با بیماری های نادر آینده را شکل دهد.

آیندهٔ تشخیص به وسیله گاز بدن

تحقیقات پیرامون ترکیبات آلی فرّار (VOCs) در حال توسعه است. اگر بتوان ترکیب این گازها را به طور دقیق با شرایط متابولیک و بیماری های خاص مرتبط کرد، ممکن است در آینده از آن ها برای تشخیص غیرتهاجمی استفاده گردد. دستگاه هایی که VOCهای پوست را لحظه به لحظه تحلیل نمایند، می توانند به پزشکان یاری نمایند تا قبل از ظهور علائم ظاهری، تغییرات در بدن را ببینند.

در این منظره، PATM تنها یک راز عجیب نیست بلکه نمونه ای از دادهٔ انسانی نامرئی است که علم تازه دارد آن را کشف می نماید.

جنبه انسانی رنج پنهان

در سطح انسانی، سندرم افراد آلرژیک به من نمادی از تنهایی مدرن است. فرد نه تنها احساس طردشدگی می نماید بلکه باور دارد وجود فیزیکی اش مایهٔ آزار دیگران است. نبود درمان و فقدان شناخت رسمی، این احساس را تشدید می نماید. در چنین شرایطی، نقش جامعه و رسانه در بیان تجربه های این بیماران اهمیت دارد تا مرز میان بیماری و انگ اجتماعی روشن تر گردد.

وقتی پزشکی هنوز نتوانسته پاسخی قطعی بدهد، همدلی شاید تنها درمان موقت باشد.

خلاصه

اختلال نادر PATM یا افراد آلرژیک به من، حالتی است که در آن بدن فرد میزان غیرعادی از ترکیب شیمیایی تولویِن (Toluene) را به وسیله پوست آزاد می نماید و این گاز باعث عطسه و سرفهٔ اطرافیان می گردد. منشأ آن به درستی شناخته نشده اما ناتوانی در متابولیسم طبیعی تولویِن و نقش میکروبیوم روده از فرضیه های اصلی است. هنوز درمان یا آزمایش استانداردی برای این بیماری وجود ندارد و بیماران از فشار روانی شدید رنج می برند. با این حال، تحقیقات دربارهٔ گازهای بدن انسان می تواند راهی تازه برای درک رابطهٔ متابولیسم، پوست و محیط پیرامون بگشاید.

❓ سؤالات رایج (FAQ)

1. سندرم PATM چیست؟

PATM یا People Allergic To Me اختلالی بسیار نادر است که در آن فرد مواد شیمیایی تحریک نماینده ای از بدن خود آزاد می نماید و باعث بروز واکنش های آلرژیک در اطرافیان می گردد.

2. دلیل اصلی این پدیده چیست؟

پژوهش های اخیر احتمال می دهند دلیل آن افزایش غیرطبیعی تولویِن در خون و پوست به دلیل نقص در تجزیهٔ این ماده در کبد باشد.

3. آیا PATM بیماری روانی است؟

بعضی پزشکان آن را روان زاد می دانند، اما شواهد تازه نشان داده اند که عوامل زیستی و شیمیایی واقعی در بدن بیماران وجود دارد.

4. آیا درمان یا دارویی برای آن وجود دارد؟

در حال حاضر هیچ درمان یا تست قطعی برای PATM وجود ندارد. بعضی بیماران با تغییر رژیم غذایی و مصرف آنتی اکسیدان ها بهبود نسبی گزارش نموده اند.

5. آیا این بیماری مسری است؟

خیر، PATM واگیردار نیست. تنها گازهای فرّاری آزادشده از بدن می توانند در اطرافیان واکنش موقت ایجاد نمایند.

6. آیا ممکن است در آینده آزمایش تشخیصی برای آن ساخته گردد؟

پژوهشگران امیدوارند با پیشرفت فناوری تحلیل گازهای پوستی (skin VOCs)، امکان تشخیص و مطالعهٔ دقیق این سندرم فراهم گردد.

دکتر علیرضا مجیدی

پزشک، نویسنده و بنیان گذار وبلاگ خبرنگاران

دکتر علیرضا مجیدی، نویسنده و بنیان گذار وبلاگ خبرنگاران .

بیش از دو دهه در زمینه سلامت، پزشکی، روان شناسی و جنبه های فرهنگی و اجتماعی آن ها می نویسد و کوشش می نماید دانش را ساده اما دقیق منتقل کند.

پزشکی دانشی پویا و همیشه در حال تغییر است؛ بنابراین، محتوای این نوشته جایگزین ویزیت یا تشخیص پزشک نیست.

دربارهٔ علیرضا مجیدی در خبرنگاران

مطالب مرتبط

شما در آنِ واحد، حداکثر چند سریال را می تواند دنبال کنید؟!

با تکنیک مغزخوانی نو می توان به صورت تقریبی گفت که شما اخیرا چه داستانی شنیده اید یا به چه…

آیا آلرژی به مایع منی واقعاً وجود دارد؟ آنالیز علمی سندرم حساسیت به پلاسمای منی

آیا واقعا دنیا های موازی وجود دارند؟ ایده آنها چیست؟ در کتاب ها و سینما و تلویزیون چه بازتابی…

به نظر می رسد افرادی که توانایی همدلی دارند، در تشخیص احساس حیوانات هم مهارت دارند

آیا غول ها واقعا زمانی وجود داشتند؟ آیا وجود آدم های بزرگ الجثه در گذشته خیلی دور حقیقت دارد؟