راهنمای برترین تپه های شنی جهان: از غول های آوازخوان تا جزایر ماسه ای - پرسینا بلاگ

برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.

غول‌های ماسه‌ای: نبردی بر سر عنوان بلندترین تپه شنی جهان

تعیین "بلندترین" تپه شنی جهان کمی پیچیده است، زیرا نحوه اندازه‌گیری (ارتفاع از سطح دریا در مقابل ارتفاع از پایه تا قله) می‌تواند نتایج متفاوتی به دست دهد. با این حال، چندین نامزد اصلی برای این عنوان وجود دارند که هر کدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند.

تپه فدریکو کیرباس، آرژانتین

این تپه شنی که در شمال غربی آرژانتین واقع شده، به طور گسترده به عنوان بلندترین تپه شنی جهان شناخته می‌شود .

• ویژگی‌های منحصربه‌فرد:
  • ارتفاع بی‌رقیب: ارتفاع این تپه از پایه تا قله 1230 متر (4035 فوت) اندازه‌گیری شده است . قله آن در ارتفاع 2845 متری از سطح دریا قرار دارد . این ارتفاع آن را حتی از کوه‌های معروفی مانند کوه تیبل در آفریقای جنوبی نیز بلندتر می‌کند .
  • موقعیت جغرافیایی: این غول شنی در استان کاتامارکا (Catamarca) و در منطقه‌ای به نام «بولسون د فیامبالا» (Bolsón de Fiambalá) در دامنه رشته‌کوه آند قرار دارد .
  • نام‌گذاری: این تپه به افتخار روزنامه‌نگار و محقق آرژانتینی، فدریکو کیرباس (Federico B. Kirbus)، که ارتفاع واقعی آن را کشف و معرفی کرد، نام‌گذاری شده است .
  • طبیعت پویا: این میدان شنی متحرک است و به طور متوسط سالانه 26 متر جابجا می‌شود و حتی از دامنه‌های کوه‌های اطراف خود نیز بالا می‌رود . با این حال، برخی آن را یک تپه خطی و ثابت می‌دانند که ساختار اصلی آن پایدار است اما سطح آن دائماً توسط باد تغییر شکل می‌دهد .
  • بحث زمین‌شناسی: برخی معتقدند که این تپه ممکن است یک "رمپ شنی" باشد که بر روی یک ساختار کوهستانی انباشته شده است، در حالی که تپه‌های باداین جاران به عنوان بلندترین تپه‌های شنی "آزاد" (free-standing) شناخته می‌شوند .

بیابان باداین جاران، چین

در قلب بیابان گبی و در منطقه خودمختار مغولستان داخلی چین، بیابان باداین جاران با مساحت 49,000 کیلومتر مربع قرار دارد که سومین بیابان بزرگ چین است . این بیابان میزبان بلندترین تپه‌های شنی ثابت (Stationary) جهان است .

• ویژگی‌های منحصربه‌فرد:
  • ارتفاع خیره‌کننده: ارتفاع برخی از تپه‌های این منطقه به بیش از 500 متر می‌رسد . قله «بیلوتو» (Bilutu)، بلندترین قله شنی این بیابان، حدود 460 متر ارتفاع نسبی (از پایه) دارد . دلیل اصلی پایداری و ثبات این تپه‌های غول‌پیکر، وجود هسته‌ای جامد و رطوبت داخلی است که از منابع آب زیرزمینی نشأت می‌گیرد .
  • تپه‌های آوازخوان: باداین جاران به عنوان "سرزمین شن‌های آوازخوان" شناخته می‌شود و بزرگترین محدوده این پدیده در جهان را در خود جای داده است . این آوای اسرارآمیز زمانی ایجاد می‌شود که باد لایه سطحی و خشک شن را بر روی لایه‌های مرطوب زیرین به حرکت درمی‌آورد و صدایی عمیق و آهنگین شبیه به نغمه‌ای مرموز تولید می‌کند که می‌تواند برای دقایقی ادامه یابد . این پدیده به ویژه در تابستان‌های گرم و خشک و بر روی دامنه‌هایی با شیب تند، بیشتر شنیده می‌شود .
  • دریاچه‌های اسرارآمیز: شگفت‌انگیزترین ویژگی این بیابان، وجود حدود 140 دریاچه دائمی و رنگارنگ است که در میان تپه‌های شنی غول‌پیکر جای گرفته‌اند . نام "باداین جاران" در زبان مغولی به معنای "دریاچه‌های مرموز" است . این دریاچه‌ها از چشمه‌های آب زیرزمینی تغذیه می‌شوند که منبع آن بارش باران و ذوب برف در کوهستان‌هایی در صدها کیلومتر دورتر است . اگرچه آب چشمه‌ها شیرین است، اما به دلیل نرخ تبخیر بسیار بالا، آب اکثر دریاچه‌ها شور می‌شود . وجود جلبک‌ها، میگوهای آب شور و مواد معدنی، باعث ایجاد رنگ‌های متنوع در این دریاچه‌ها شده است . متأسفانه در دهه‌های اخیر، برخی از این دریاچه‌ها به دلیل کاهش سطح آب‌های زیرزمینی ناشی از توسعه شهرنشینی و کشاورزی، در معرض خطر کوچک شدن قرار گرفته‌اند .

جواهرات قاره آفریقا و آمریکا

صحرای نامیب، نامیبیا: سمفونی شن‌های سرخ

صحرای نامیب که به عنوان قدیمی‌ترین بیابان جهان شناخته می‌شود، خانه برخی از زیباترین و مشهورترین تپه‌های شنی جهان است . این منطقه در پارک ملی نامیب-ناکلوفت قرار دارد و به خاطر مناظر دراماتیک و رنگ‌های خیره‌کننده‌اش شهرت جهانی دارد .

• ویژگی‌های برجسته:
  • راز شن‌های سرخ: رنگ قرمز و نارنجی خیره‌کننده تپه‌های منطقه سوسوس‌وِلی (Sossusvlei) حاصل وجود مقادیر زیادی آهن در شن‌هاست . در طی میلیون‌ها سال، این ذرات آهن اکسید شده‌اند (فرآیندی شبیه به زنگ زدن) . هرچه یک تپه قدیمی‌تر باشد، رنگ آن به دلیل اکسیداسیون بیشتر، قرمزتر و تیره‌تر به نظر می‌رسد . این شن‌ها که قدمتی حدود پنج میلیون سال دارند، در اصل از صحرای کالاهاری توسط رود اورنج (Orange River) به اقیانوس اطلس منتقل شده و سپس توسط باد به داخل بیابان رانده شده‌اند .
  • ددوِلی (Deadvlei): گورستان باستانی درختان: یکی از وهم‌آلودترین بخش‌های این منطقه، ددوِلی یا «مرداب مرده» است . این دشت رسی سفیدرنگ زمانی شکل گرفت که رودخانه تساچاب (Tsauchab) در آن جریان داشت و به درختان اقاقیای شتری اجازه رشد می‌داد . حدود 600 تا 900 سال پیش، تغییرات اقلیمی و پیشروی تپه‌ها مسیر رودخانه را مسدود کرد و باعث مرگ درختان شد . به دلیل خشکی شدید هوا، این درختان تجزیه نشده و تنه‌های سیاه و سوخته آن‌ها در تضاد با زمین سفید، تپه‌های سرخ و آسمان آبی، منظره‌ای سورئال خلق کرده‌اند که بهشتی برای عکاسان است .
  • غول‌های ستاره‌ای نمادین: تپه‌های این منطقه از نوع ستاره‌ای هستند که به دلیل وزش باد از جهات مختلف شکل گرفته‌اند .
    • بیگ ددی (Big Daddy): با ارتفاع حدود 325 متر، بلندترین تپه در منطقه سوسوس‌وِلی است . صعود به آن منظره‌ای پانورامیک و خیره‌کننده از ددوِلی را به ارمغان می‌آورد .
    • تپه 45 (Dune 45): این تپه که یکی از پرعکس‌ترین تپه‌های جهان است، نام خود را از موقعیتش در کیلومتر 45 جاده ورودی پارک گرفته است . این تپه با ارتفاعی بین 80 تا 170 متر، به دلیل دسترسی آسان، مقصدی محبوب برای تماشای طلوع خورشید است .
    • تپه 7 (Dune 7): با ارتفاع 388 متر، بلندترین تپه در کل نامیبیا محسوب می‌شود.

سِرو بلانکو، پرو

تپه شنی سِرو بلانکو (Cerro Blanco) که در نزدیکی خطوط نازکا در پرو واقع شده، یکی دیگر از غول‌های شنی جهان و از بلندترین‌ها محسوب می‌شود.

• ویژگی‌های منحصربه‌فرد:
  • ارتفاع عظیم: این تپه شنی دارای ارتفاعی معادل 1176 متر از پایه خود است که آن را کمی کوتاه‌تر از رقیب آرژانتینی خود می‌کند. قله آن در ارتفاع 2078 متری از سطح دریا قرار دارد.
  • بهشت سندبوردینگ: به دلیل شیب و ارتفاع فوق‌العاده، سِرو بلانکو یکی از محبوب‌ترین و هیجان‌انگیزترین مقاصد جهان برای ورزش سندبوردینگ (شن‌سواری) است و پایین آمدن از آن می‌تواند چندین دقیقه طول بکشد.

واحه هواکاچینا، پرو: افسانه و ماجراجویی در قلب کویر

هواکاچینا (Huacachina) که «واحه آمریکا» نیز نامیده می‌شود، تنها واحه طبیعی مسکونی در آمریکای جنوبی است که چون نگینی در دل کویر آتاکاما در پرو می‌درخشد . این روستای کوچک که به دور یک دریاچه طبیعی و توسط تپه‌های شنی عظیم احاطه شده، بهشتی برای ماجراجویان است .

• ویژگی‌های برجسته:
  • تاریخچه و افسانه‌ها: این مکان در دهه 1940 یک استراحتگاه محبوب برای ثروتمندان پرو بود و در دهه 1990 با رونق گردشگری ماجراجویانه دوباره احیا شد . افسانه‌های محلی شکل‌گیری آن را به یک شاهدخت اینکا نسبت می‌دهند که هنگام فرار از دست یک شکارچی، آینه‌اش به دریاچه و شنلش به تپه‌های شنی اطراف تبدیل شد .
  • پایتخت ماجراجویی: هواکاچینا به لطف تپه‌های شنی بلندش که به چند صد متر می‌رسند، به عنوان یکی از برترین مقاصد جهان برای سندبوردینگ و باگی‌سواری شناخته می‌شود .
  • چالش‌های زیست‌محیطی: در دهه‌های اخیر، سطح آب دریاچه به دلیل حفر چاه و مصرف بی‌رویه آب به شدت کاهش یافته است . برای جلوگیری از خشک شدن کامل، از سال 2015 آب به صورت مصنوعی به این واحه پمپاژ می‌شود .

ارگ شِبی، مراکش: دریایی از شن‌های نارنجی و شفابخش

در حاشیه صحرای بزرگ آفریقا، تپه‌های ارگ شبی (Erg Chebbi) با رنگ نارنجی مسحورکننده خود، تجربه‌ای کلاسیک از صحرا را ارائه می‌دهند . «ارگ» به پهنه‌های وسیعی از تپه‌های شنی اطلاق می‌شود که توسط باد شکل گرفته‌اند .

• ویژگی‌های برجسته:
  • مناظر و ابعاد: این دریای شنی که حدود 28 کیلومتر طول و 5 تا 7 کیلومتر عرض دارد، میزبان تپه‌هایی با ارتفاع تا 150 متر است . این تپه‌ها، از جمله تلماسه‌های ستاره‌ای، بر اثر وزش بادهای مداوم شکل گرفته‌اند .
  • شن‌درمانی (Psammotherapy): ارگ شبی به دلیل سنت دیرینه «حمام شن» شهرت دارد . در ماه‌های گرم (ژوئن تا سپتامبر)، مردم محلی و گردشگران برای درمان بیماری‌هایی مانند روماتیسم و آرتروز، بدن خود را به مدت 10 تا 30 دقیقه در شن‌های داغ دفن می‌کنند . اعتقاد بر این است که گرمای شدید شن با بهبود گردش خون و شل کردن عضلات به تسکین درد کمک می‌کند .
  • گردشگری: نزدیکی به روستای مرزوقه، این منطقه را به مقصدی در دسترس تبدیل کرده است . گردشگران می‌توانند از شترسواری هنگام طلوع و غروب خورشید، اقامت در کمپ‌های صحرایی، شن‌سواری و رانندگی با موتورهای چهارچرخ لذت ببرند .

شگفتی‌های دیگر نقاط جهان

تپه پیلا، فرانسه

بلندترین تپه شنی در قاره اروپا، تپه پیلا (Dune of Pilat) است که در سواحل اقیانوس اطلس در نزدیکی بوردو قرار دارد.

• ویژگی‌ها: این تپه ساحلی با ارتفاعی بین 100 تا 117 متر، از یک سو به اقیانوس و از سوی دیگر به جنگل‌های کاج وسیع محدود شده و منظره‌ای بی‌نظیر را خلق می‌کند. پلکان‌هایی برای دسترسی آسان‌تر گردشگران به بالای تپه ساخته شده است.

پارک ملی شن‌های سفید، ایالات متحده آمریکا

این پارک ملی در نیومکزیکو، بزرگترین میدان تپه‌های گچی جهان را در خود جای داده است . این پهنه 710 کیلومتر مربعی، منظره‌ای سورئال و برفی‌مانند را در دل کویر چیهواهوان خلق کرده است .

• ویژگی‌ها:
  • فرآیند زمین‌شناسی منحصربه‌فرد: این تپه‌ها از کریستال‌های گچ (سولفات کلسیم آبدار) ساخته شده‌اند، نه کوارتز . میلیون‌ها سال پیش، این منطقه یک دریای کم‌عمق بود که گچ را رسوب داد . پس از خشک شدن دریا و تشکیل حوضه تولاروسا، آب باران و برف در عصر یخبندان، گچ را از کوه‌های اطراف شسته و در دریاچه اوترو جمع کرد . با تبخیر دریاچه، بلورهای گچ (سلنیت) باقی ماندند و باد آن‌ها را خرد کرده و به تپه‌های امروزی تبدیل کرده است .
  • ویژگی‌های شن گچی: برخلاف شن‌های معمولی، این شن‌های گچی گرمای خورشید را منعکس می‌کنند و حتی در گرم‌ترین روزهای تابستان نیز برای راه رفتن با پای برهنه خنک باقی می‌مانند . رنگ سفید درخشان آن‌ها نیز به دلیل خراشیدگی سطح کریستال‌های شفاف گچ و انعکاس نور است .
  • حیات وحش سازگاریافته: صدها گونه جانوری با این محیط سازگار شده‌اند . بسیاری از گونه‌ها برای استتار، رنگ روشن یا سفید پیدا کرده‌اند که نمونه‌ای کلاسیک از تکامل است . از جمله این موجودات می‌توان به مارمولک سفید بی‌گوش، موش جیبی آپاچی و عنکبوت گرگی شن اشاره کرد . گیاهانی مانند یوکا نیز با رشد سریع ساقه خود، از مدفون شدن در زیر شن‌های متحرک جلوگیری می‌کنند .

کوه تمپست، استرالیا

کوه تمپست (Mount Tempest) که در جزیره مورتون (Mulgumpin) در 58 کیلومتری بریزبن استرالیا قرار دارد، بلندترین تپه شنی ساحلی در جهان است .

• ویژگی‌ها:
  • ارتفاع و رکورد: این تپه با ارتفاعی بین 280 تا 285 متر، بلندترین نقطه در جزیره مورتون است .
  • پوشش گیاهی: کوه تمپست همچنین به عنوان بزرگترین تپه شنی پوشیده از گیاه در جهان شناخته می‌شود و دارای پوشش گیاهی غنی شامل جنگل‌های پراکنده است .
  • اهمیت اکولوژیکی و فرهنگی: این تپه بخشی از پارک ملی گیبولوم کونونگای است که به طور مشترک توسط سازمان پارک‌های کوئینزلند و مالکان سنتی این سرزمین، مردم کوانداموکا (Quandamooka)، مدیریت می‌شود .
  • گردشگری: یک مسیر پیاده‌روی 2.5 کیلومتری بازدیدکنندگان را به قله می‌رساند، جایی که چشم‌انداز 360 درجه و پانورامیک از کل جزیره در انتظار آنهاست .

جزیره فریزر، استرالیا

این جزیره که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده، بزرگترین جزیره شنی جهان است.

• ویژگی‌ها: جزیره فریزر یک اکوسیستم کامل بر روی شن است. این جزیره با طول بیش از 120 کیلومتر، دارای جنگل‌های بارانی سرسبز، بیش از 100 دریاچه آب شیرین زلال و حیات وحش متنوع است که همگی بر روی تپه‌های شنی باستانی شکل گرفته‌اند. در حالی که جزیره فریزر بزرگترین است، جزیره مورتون در نزدیکی آن (که میزبان کوه تمپست است) سومین جزیره شنی بزرگ جهان محسوب می‌شود .

تپه‌های شنی ریگان، ایران

در شرق استان کرمان و در نزدیکی کویر لوت، تپه‌های شنی ریگان قرار دارند. اگرچه در برخی منابع داخلی از آن‌ها به عنوان بلندترین تپه‌های شنی دنیا یاد می‌شود، اما ارتفاع 75 متری آن‌ها در مقایسه با غول‌های جهانی مانند فدریکو کیرباس یا باداین جاران، در رده‌های پایین‌تری قرار می‌گیرد. با این وجود، این تپه‌ها از جاذبه‌های مهم اکوتوریسم منطقه بوده و به دلیل خواص درمانی در شن‌درمانی شهرت دارند.

خلاصه

جهان میزبان تپه‌های شنی شگفت‌انگیزی است که هر یک ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند. در حالی که تپه فدریکو کیرباس در آرژانتین با ارتفاع 1230 متر از پایه، مدعی اصلی عنوان بلندترین تپه شنی جهان است ، و بیابان باداین جاران در چین با تپه‌های ثابت و آوازخوان تا ارتفاع 500 متر به عنوان بلندترین تپه‌های آزاد شناخته می‌شود ، دیگر مناطق نیز جذابیت‌های بی‌بدیلی ارائه می‌دهند. صحرای نامیب با تپه‌های سرخ‌رنگ نمادین و دشت وهم‌آلود ددوِلی، واحه هواکاچینا در پرو به عنوان پایتخت ماجراجویی کویری، ارگ شبی مراکش با تجربه‌های فرهنگی منحصربه‌فرد مانند شن‌درمانی ، تپه پیلا در فرانسه به عنوان بلندترین تپه اروپا، کوه تمپست در استرالیا به عنوان بلندترین تپه ساحلی جهان ، پارک ملی شن‌های سفید آمریکا با جنس گچی منحصربه‌فرد و حیات وحش سازگاریافته و جزیره فریزر استرالیا به عنوان بزرگترین جزیره شنی جهان، همگی مقاصدی هستند که زیبایی و عظمت طبیعت را در قالب توده‌های عظیم شن به نمایش می‌گذارند. این تپه‌ها نه تنها پدیده‌هایی زمین‌شناسی، بلکه عرصه‌ای برای ماجراجویی و خلق خاطرات فراموش‌نشدنی هستند.