فوبیای کرونا چیست؟ شاید شما هم مبتلا باشید - پرسینا بلاگ

ترس، فوبیا و اضطراب سه مورد از اختلالات روانی است که در پی شیوع ویروس کرونا در میان افراد شایع شده است. شستن مکرر دست ها تا آنجا که پوست از حالت طبیعی خارج و به نوعی بیماری دچار شود، فاصله گذاری بیش از حد تا آنجا که به قولی از آن طرف بام افتادن، گوشه گیری، عزلت نشینی و هزاران مورد رفتاری غیر قابل پیش بینی و خارج از کنترل که گاه فرد را به افسردگی، خودزنی یا خودکشی می کشاند از جمله موضوعاتی است که در سایه شیوع کرونا دامن برخی را گرفته است. افرادی که گاه می بینیم یا می شنویم عنوان می کنند دست خودم نیست.

از همه می ترسم، از اینکه با رعایت تمام نکات بهداشتی باز هم کرونا بگیرم. ماسک و مواد ضدعفونی کننده نباشد اعتماد به نفس خودم را از دست می دهم و ترس عجیبی تمام وجودم را فرا می گیرد یا افرادی که خبر های ناگواری از آن ها در صفحه حوادث نقش بسته است، خبر هایی از خودکشی و دیگرکشی به خاطر احتمال ابتلاء به کرونا و غیره.

ویروس کرونا در یکه تازی خود، فوبیای کرونا را در برخی افراد نهادینه کرده است، فوبیا حالتی از ترس است که آثار و پیامد های ناگواری در فرد باقی خواهد گذاشت پس با اعمال راهکار های مناسب مانع ایجاد این حالت رفتاری شویم. فوبیا به عنوان ترس مرضی شناخته می شود که تمام عوامل محیطی و اجتماعی را می توان عامل ایجاد این ترس مطرح نمود. ترسی بیمارگونه که کاملا اکتسابی است به این معنا که افراد با قرار دریافت در موقعیت و شرایط مختلف و بر اساس اصول یادگیری و شرطی سازی، فوبیا را آموزش می بینند.

واما اضطراب همان نشانه های روانی و جسمی ترس را ایجاد می کند با این تفاوت که عامل ایجاد کننده اضطراب تعیین نیست یعنی نمی دانیم چرا یک چنین اتفاقی افتاده است. به دلیل ناشناخته بودن این ویروس، صحبت ها و دیدگاه های متعدد و متنوعی پیرامون آن، به خصوص در فضا مجازی توسط هر فرد کارشناس و غیرکارشناسی منتشر شد و به خود اجازه داد هر جور که فکر می کرد درباره این اختلال صحبت و اظهار نظر کند.

این تنوع و پراکندگی انتشار اطلاعات که عمده آن ها پیشتوانه علمی نداشتند و صرفا بر اساس تجربه فردی و نظرات شخصی تنظیم می شد به همراه انتشار موجی از آمار و ارقام فوت شدگان بر اثر کرونا، شرایط زندگی افراد را تحت الشعاع قرار داد. در حالی که واقع امر این بود که در مقایسه با ارقام مرگ و میر جاده ای در یک روز، چندان برجسته نبود، اما به دلیل اینکه در مورد تلفات جاده ای چندان صحبت نمی شود پس ترس و اضطراب و فوبیا وجود نمی آورد. پیامد های انتشار اطلاعات نادرست درباره کرونا، از یک طرف ترسی ایجاد کرد مبنی بر اینکه بیماری آمده و افراد مختلف را به اشکال مختلف از بین می برد، از سویی دیگر تولید اضطراب کرد چرا که نمی دانند کسی که بغل دست آن ها است بیماری دارد یا خیر یا آنان مبتلا هستند یا نه.

علائم فوبیای کرونا

در خانواده هایی که اضطراب بالا است و اعضای آن از وسواس فکری برخوردارند یا بسیار کنترل گر هستند، ابتلا به فوبیا شایع است. نکته قابل توجه اینکه هرچقدر افراد بیشتر درگیر اضطراب ترس یا فوبیای ناشی از کرونا می شوند به همان اندازه احتمال بروز خطر و بیماری آنان بیشتر است.

به عنوان مثال برخی از ترس مردن خودکشی می کنند یا فردی که در مترو از ترس کرونا دستکش به دست دارد و با دستکش تخمه می خورد. اضطراب و فوبیا بیشتر تولید تنش عصبی می کند؛ چرا که عاملی ناشناخته دارند و هر چه ناآگاهی بیشتر، شدت آن هم بیشتر می شود؛ این حالات رفتاری در افرادی که مرتب در مورد این بیماری صحبت می کنند دیده می شود.

به عنوان مثال وقتی عنوان می شود این ویروس در محیط یا روی ظروف اینقدر زمان زنده می ماند ناخواسته باعث شده مردم از دست زدن به هر سطحی بهراسند و خود را جمع کنند. این حالت، فوبیا است یعنی نسبت به عوامل محیطی و پیرامونی، مرضی را در افراد ایجاد کرده و باعث شده در ارتباطات و رفت و آمد های خود و استفاده از اشیا و وسایل اضطراب دلشوره و نگرانی داشته باشند. در ادامه این رفتار های مرضی، دلشوره و نگرانی از آینده ایجاد می شود چرا که محصول ناآگاهی از آینده است. مانند اینکه اگر از فلان مکان برگشتم، نکند مبتلا شده ام.

راهکار شکست فوبیای کرونا

در قدم نخست پیشنهاد این است که بیاییم نسبت به سانی دقت و ظرافت بیشتری به کار بندیم. باید در ارایه اعداد، ارقام و آمار ها از سبکی استفاده کنیم که در اذهان عمومی ایجاد اضطراب نکند. تعیین کردن کانال ها، مجاری ارتباطی و اطلاع رسانی معتبری که مردم به آن اعتماد داشته باشند از دیگر راهکار ها است چرا که مردم به برخی از رسانه ها بی اعتماد هستند یعنی همین عدد را از رسانه داخلی نمی پذیرند، اما از رسانه مورد اعتماد خود می پذیرند.

استفاده از اطلاعات مناسب و اطلاعات درخور فهم عموم جامعه از ضرورت های دیگر این دوران است یعنی از جملات و کلماتی که ممکن است فهم و درک را سخت کند و در عین حال اضطراب آور باشد استفاده نکنند. تقویت شبکه های اجتماعی منسجم که پیام ها و اطلاعات مناسب برای سنین مختلف را تنظیم کنند و در اختیار هر گروه سنی خاص قرار بدهند باید در اولویت قرار گیرد چرا که این کار به دسته بندی اطلاعات در قالب های تعیین کمک می کند تا کودک و نوجوان مثلا 10 ساله اطلاعاتی را دریافت نکند که مناسب یک بزرگسال است.

ارائه خدمات عمومی رفاهی پزشکی مناسب به مردم تا آنجا که احساس کنند همواره حمایت می شوند از دیگر راهکار هایی است که بسیار تاثیرگذار است. احساس حمایت شدن در یک انسان آن هم در شرایط مختلف، باعث می شود از نظر روانی یک امنیت و آرامش را تجربه کنند، فراموش نکنیم فوبیا، ماهیت تبدیل دارد مثلا فوبیای ارتفاع به طبع شغل احتمال دارد، کنترل شود.

منبع: روزنامه آرمان ملی

سفرهای ادلیا: سفرهای ادلیا: ارزانترین تورهای مسافرتی اروپایی، آسیایی و کانادا