حال و هوای نوروزی تالاب هامون، طراوت و شادابی - پرسینا بلاگ

به گزارش خبرنگاران، بارندگی های سنگین اخیر در غرب افغانستان سبب طغیان رودخانه های منتهی به تالاب هامون شد و بخش هایی از این تالاب مشترک بین ایران و افغانستان را آبگیری کرد. تالابی که طی دو دهه گذشته بنا به دلایل مختلف بدترین شرایط آبی ممکن در یک قرن اخیر را به خود دیده، شرایطی که در نهایت سبب فصلی شدن بزرگترین تالاب آب شیرین ایران و هفتمین تالاب بین المللی جهان شده است.

وضعیت نرسیدن آب به تالاب هامون در سال گذشته آنقدر بغرنج شد که هیچ آبی به این تالاب نرسید و رودخانه هیرمند نیز خشک شد. این موضوع روزهای سختی را در بهار و تابستان 97 برای مردم منطقه سیستان رقم زد به طوری که براساس اعلام آمار اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان، شهرهای زهک و زابل در تابستان سال جاری بیشترین تعداد روزهای همراه با پدیده های خاکدار کاهنده دید افقی به کمتر از هزار و 500 متر کشور را به خود اختصاص دادند و به طور کلی مردم شمال استان بیش از 170 روز را همراه با پدیده های خاکدار سپری کردند.

از طرفی خشک شدن هیرمند در سال گذشته موجب بروز خسارت به هزاران کشاورز و نارضایتی شدید مردم و مسئولان محلی از عدم پایبندی افغانستان به معاهده تقسیم آب رودخانه هیرمند شد. پس از این موج اعتراضی بارها از سوی مسئولان ایرانی اعلام شد که کشور افغانستان خود را متعهد به پرداخت حق آبه می داند اما باز هم خبری از حق آبه نشد تا این که 19 بهمن سال جاری پس از حدود دو سال خشکی هیرمند، نخستین سیلاب غیرقابل کنترل ناشی از بارندگی از سمت افغانستان وارد منطقه سیستان شد و در روزهای خاتمهی سال دلخوشی را برای مردم این منطقه به ارمغان آورد. دلخوشی که هر چند ناپایدار و کوتاه مدت است اما در آستانه نوروز حال و هوای سیستان خشکیده را متحول نموده و قرار است چند صباحی نفس مردم را از شر ریزگردها دور کند.

**سیلاب های اندک اما امیدوار کننده

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار خبرنگاران گفت: خشکسالی در طول سال های گذشته آنقدر شدید بوده که سیلاب های وارد شده به این تالاب در روزهای اخیر فقط کمی امیدوار کننده است و به معنی آن نیست که در سال آینده با روزهای گرد و غباری روبرو نمی شویم؛ هر چند وجود این آب در بخش هایی از تالاب در کاهش تعداد روزهای آلوده در منطقه سیستان موثر است.

وحید پورمردان درباره نحوه مدیریت سیلاب وارد شده به تالاب هامون اضافه نمود: بازگشایی و لایروبی مسیرهای ورودی به تالاب اولین کاری بود که قبل از ورود سیلاب انجام شد و پروژه هایی در این زمینه به خاتمه رسید.

وی ادامه داد: بعد از ورود آب به تالاب هم سعی بر این است که آب را به سمت کانون های گرد و غبار راهنمایی کنیم. به عنوان مثال آبی که از سمت هامون صابوری وارد می گردد از طریق کانالی که حفر کردیم به سمت جنگل بش دلبر راهنمایی می گردد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان توضیح داد: این جنگل حدود 2 متر نسبت به سطح تالاب ارتفاع دارد و به همین دلیل سالهاست که آب گیری نشده و به یکی از کانون های بزرگ گرد و غبار در منطقه تبدیل شده است. بنابراین کانالی را به سمت مرکز این جنگل حفر کردیم تا آب به این سمت راهنمایی و در ادامه به همراه باد به دیگر نقاط کانون پخش گردد.

پورمردان خاطر نشان کرد: کانون های گردو غبار که منطقه سیستان را تحت تاثیر قرار می دهد به سه بخش تقسیم می گردد. بخشی از این کانون ها در آن سوی مرز و در کشور افغانستان واقع شده است که دسترسی ما را کاملا محدود می نماید. بخشی هم در دل تالاب هامون است و بخش دیگر مربوط به مزارع کشاورزی خشک شده است که این بخش خوشبختانه سال جاری با سیلابی که وارد شد کنترل می گردد.

وی اضافه نمود: اما در باره راهنمایی آب به سمت کانون های گردو غبار در دل تالاب هامون باید گفت آب وارد شده در برابر وسعت تالاب بسیار ناچیز است اما خبرهایی که از بارندگی باران و برف در بالادست حوضه آبریز رودخانه هیرمند و تالاب هامون به گوش می رسد، نشان دهنده ورود مداوم آب در ماه های آینده خواهد بود و در این صورت می توان به آبگیری و کنترل کانون های ریزگرد امیدوار بود.

** آبگیری برخی کانون های اصلی گردوغبار

پورمردان با بیان اینکه در حال حاضر درصد کمی از این کانون ها آبگیری شده است، گفت: اتفاق خوب دیگری که سال جاری برای تالاب هامون رخ داد آبگیری برخی نقاط مرتفع بود که سالها آبگیری نشده بود. به عنوان مثال منطقه گمشاد در تالاب هامون به دلیل ارتفاع از حدود 30 سال پیش تاکنون آبگیری نشده بود اما سال جاری این نقطه هم آبگیری شد.

وی به اهمیت ورود آب از شمال سیستان یعنی تالاب هامون صابوری برای محیط زیست اشاره نمود و گفت: وجود این آب به دلیل اینکه جهت وزش بادهای 120 روزه از همین نقطه می باشد خیلی مهم است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان با بیان اینکه بادهای 120 روزه که از شمال سیستان می وزد از سمت شرق این منطقه خارج می گردد، اضافه نمود: از طرفی سال جاری ورود آب از سمت رودخانه هیرمند با آب وارد شده از سمت شمال سیستان (هامون صابوری) به هم رسیده است و تاثیر زیادی در کنترل گردوغبار حاصل از بادهای 120 روزه دارد.

وی در مورد اینکه راهنمایی آب به سمت کانون های خیزش گرد و غبار تا چه زمان سبب تثبیت این کانون ها می گردد، توضیح داد: این موضوع به آبگیری کامل کانون ها و احیای پوشش گیاهی تالاب بستگی دارد.

به گفته پورمردان، در برخی کانون ها 300 هکتار طرح نهال کاری را اجرا نموده بودیم که خوشبختانه آب به این مناطق رسیده و سبب تثبیت طولانی تر این کانون ها می گردد.

وی با بیان اینکه تثبیت کانون های گردوغبار نیازمند ورود مداوم آب به تالاب است، خاطر نشان کرد: در گذشته سیلابی که در اصطلاح محلی به دشتمال معروف است به طور طبیعی کار تثبیت کانون های گردوغبار را برعهده داشته و باد بعد از سیلاب آب موجود را به سایر نقاط تالاب می رسانده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان همچنین در مورد تاثیر سیلاب وارد شده به تالاب در کاهش روزهای همراه با گردوغبار در زمان فعالیت بادهای 120 روزه توضیح داد: از آنجا که تا زمان آغاز این بادها فاصله زیادی است هم اینک نمی توان به طور قاطع گفت که در سال آینده گردو غبار نخواهیم داشت اما می توان امیدوار بود که تعداد روزهای همراه با گردوغبار کمتر خواهد شد.

آبگیری بخش هایی از تالاب هامون و رودخانه ها و کانال های دشت سیستان زمینه را برای ورود شمار زیادی از مسافران نوروزی از داخل و خارج استان فراهم نموده و بطور قطع مردم سیستان نوروز سال جاری میزبان خیل عظیم مسافران و گردشگران خواهند بود.

تالاب بین المللی هامون در زمان پرآبی در طول سال شاهد ورود مسافران و گردشگران زیادی از سراسر کشور بود که پس از بروز خشکسالی 20 ساله رفت و آمد مسافران و گردشگران به این منطقه کاهش یافته بود و امید است با ورود سیلاب جدید و آبگیری بیشتر این تالاب سیل مسافران نیز به این منطقه اضافه نموده گردد.

منطقه سیستان با پنج شهرستان زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون در شمال سیستان و بلوچستان واقع شده و به سبب وجود آثار باستانی، تاریخی و فرهنگی به بهشت باستانشناسان معروف است.

وجود اثر باستانی بین المللی شهر سوخته با قدمت بیش از 5 هزار ساله، دهانه غلامان معروف به تخت جمشید خشت و گلی از دوران هخامنشیان، کوه خواجه با آثار متعدد و قلعه های باستانی و تاریخی و دهها اثر مهم دیگر از جمله جاذبه های شمال سیستان و بلوچستان است.

9908*9923**6081

سفرهای ادلیا: سفرهای ادلیا: ارزانترین تورهای مسافرتی اروپایی، آسیایی و کانادا