دانستنی های جالب درباره بین النهرین باستان - پرسینا بلاگ

سومر، اَکِدیان و در نهایت بابلی ها که در این منطقه می زیستند، پیشرفته ترین مردم جهان در آن زمان بودند. برخی از کشف ها، اختراعات و ایده های آن ها هزاران سال جلوتر از زمان خود بود. در این جا با دانستنی های جالبی درباره بین النهرین آشنا می شوید.

آن ها نوشتن را اختراع کردند

طی چند هزار سال گذشته، بشر تریلیون ها تریلیون کلمه نوشته است. اما اولین کلمات در بین النهرین باستان نوشته شدند. سیستم نوشتاری که حدود 5000 سال پیش توسط سومری ها اختراع شد را با نام خط میخی می شناسیم و تصور می گردد که این کهن ترین سیستم نوشتاری جهان باشد.

هرچند بین النهرین از نظر بسکمک از منابع غنی بود، اما منابع چوب زیادی نداشت. این کمبود برای مورخان و باستان شناسان یک شانس بزرگ به حساب می آید. از آنجا که به خاطر کم بودن منابع چوب، آن را برای تولید کاغذ جهت نوشتن هدر نمی دادند. اهالی بین النهرین باستان از لوح های گلی استفاده می کردند که به دلایلی بدیهی در برابر گذر زمان بسیار مقاوم تر هستند.

رمزگشایی خط میخی اصلا آسان نیست، اما تعداد کمی از دانشمندان امروزی، سال ها از عمر خود را به تسلط بر خط میخی اختصاص داده اند. هرچند بسکمک از لوح های کشف شده توسط باستان شناسان به موضوعات پیش پا افتاده ای مثل محاسبه غلات اشاره دارند، اما برخی از آن ها ثابت می کنند که سومری ها بسیار پیشرفته تر از آن چیزی بودند که قبلا تصور می کردیم.

جالب است بدانید اخیرا کشف شده که سومریان باستان می توانستند حرکت سیارات را دقیقا پیش بینی کنند. این حدود 2000 سال قبل از این بود که کسی بتواند این کار را انجام دهد. چیزی حدود نیم میلیون شیء با خط میخی در این منطقه کشف شده و تا کنون فقط بخش کوچکی از آن ها ترجمه شده اند. احتمالا شگفتی های بیشتری در انتظار ماست.

آن ها تقریبا در تاریخ گم شدند

539 سال قبل از میلاد، کوروش کبیر شهر بابل را فتح کرد و سرزمین بین النهرین جزء امپراتوری بزرگ و قدرتمند پارس شد.

تمدن های باستانی بین النهرین هرگز دوباره طلوع نکردند، اما بخشی از میراث آن ها زنده ماند. مثلا، دلیل اینکه ساعت ها و دقیقه ها به شصت قسمت تقسیم شده اند به ریاضیات بین النهرین باستان برمی گردد. اسطوره ها و افسانه ها هم از بین رفتند اما با تمدن های دیگر آمیخته شدند، مثلا بسکمک از خدایان و الهه های یونانی شباهت چشمگیری به خدایان بین النهرین دارند.

اما، چیز های زیادی هم کاملا از بین رفت. مثل زبان های بین النهرین که کاملا ناپدید شدند. آن ها هیچ ارتباطی به سایر زبان های موجود ندارند و هزاران سال هیچکس آن ها را نمی فهمید.

تا اوایل دهه 1800 که باستان شناسان شروع به رمزگشایی لوح های گلی باستانی بی شماری کنند که در خاورمیانه کشف شده بودند، نمی دانستیم تمدن بین النهرین چقدر مهم و شگفت انگیز بوده است.

آن ها خدایان خطرناکی را می پرستیدند

هر تمدنی در تاریخ به نوعی اعتقاد مذهبی روی آورده است. در جهانی مدرن، مذاهب توحیدی مثل اسلام و مسیحیت، رایج ترین ادیان هستند، اما مردم بین النهرین باستان معتقد بودند هزاران خدا وجود دارد.

این خدایان چهره های دور و ناآشنایی نبودند. مردم بین النهرین معتقد بودند که بشر توسط خدایان ساخته شده تا در مدیریت زمین به آن ها کمک و کمک برساند. برخی از این خدایان آرام و مهربان بودند، اما برخی خطرناک و غیرقابل پیش بینی بودند. مثلا ناراحت کردن ارا (Erra)، خدای جنگ و قحطی حماقت به حساب می آمد، چون معتقد بودند ارا آن قدر بداخلاق است که سعی کرده بشر را کلا از روی زمین محو کند. صرفا به این خاطر که پرسروصدا بوده است!

کاهنان از سنین کم آموزش می دیدند و تصور بر این بود که آن ها توانایی کنترل خواست خدایان را دارند. به همین دلیل آن ها را بهترین دفاع دربرابر خدایانی می دانستند که ممکن بود قحطی، خشکسالی یا سیل راه بیندازند. این شخصیت های مذهبی جزء قدرتمندترین و محترم ترین افراد جامعه بودند. کاهنان عالی رتبه به اندازه پادشاهان نفوذ داشتند.

آن ها اولین نظریه موسیقی را ایجاد کردند

در زمانی که اروپا هنوز پیشرفت چندانی بعد از عصر حجر نکرده بود، بین النهرین در حال شکوفایی بود. سومری ها از طریق تکنیک های آبکمک پیشرفته قدم هایی در راستای رام کردن طبیعت برداشته بودند و راستا های تجاری آن ها به طول هزاران کیلومتر کشیده شده بود.

زندگی فقط یک مبارزه ناگزیر برای بقا نبود. انسان ها اوقات فراغتی برای تفریح داشتند و هنر و موسیقی بخش های مهم جامعه بودند.

سومری ها طبل هایی با پوست حیوانات و ساز های بادی با استفاده از شاخ و استخوان می ساختند. همچنین ساز های زهی می نواختند. چنگ سومری قدیمی ترین نمونه کشف شده از خانواده این ساز ها است.

تا همین چند سال پیش ما فقط می توانستیم حدس بزنیم که موسیقی سومری ها چه صدایی داشته است. اما کشف های اخیر از احتمالا قدیمی ترین نُت موسیقی جهان پرده برداشتند که مبتنی بر یک مقیاس 7 نُتی بوده است. این دو هزار سال پیش از زمانی بود که یونانیان باستان مقیاس موسیقی 8 نتی را که پایه و اساس موسیقی غربی امروز است، ایجاد کنند.

یک لوح میخی دیگر پیدا شده که حاوی موسیقی یک سرود 3400 ساله است. این قدیمی ترین قطعه موسیقی نوشته شده تا کنون است. این قطعه توسط موسیقیدانان امروزی بازسازی شده و بعد از هزاران سال می تواند باز هم آن را شنید.

سارگن بزرگ، پادشاه اکد یکی از اولین رهبران نظامی بزرگ جهان بود

هرچند بیشتر مردم سومر عقاید مشابه و فرهنگ مشترکی داشتند، اما سومر یک موجودیت یکپارچه نبود. بلکه تمدنی متشکل از تعداد زیادی ایالت شهر های مستقل بود. هر یک از آن ها توسط یک رهبر مذهبی، یک شاه یا در حداقل یک مورد، یک ملکه اداره می شدند. گاهی اوقات آن ها متحد و گاهی در جنگ بودند.

انتها 2300 سال قبل از میلاد، زمانی که سارگن بزرگ برای اولین بار کل بین النهرین را فتح و تمام این سرزمین تحت حکومت یک نفر قرار گرفت، این فرایند هم تغییر کرد.

سارگن اولین رهبر نظامی بزرگ تاریخ است، اما به نظر می رسد از فرش به عرش رسیده باشد. طبق زندگینامه او که فقط بخش هایی از آن کشف شده، او یک فرزند نامشروع بوده است. با این وجود، ثابت کرد که نیروی بزرگی دارد که می توان روی آن حساب کرد.

او با کمک یک ارتش 5000 نفری ده ها شهر را فتح کرد و آن ها را جزء امپراتوری اکدیان کرد. این اولین امپراتوری واقعی تاریخ بود و به سرعت گسترش یافت تا به کوه های ترکیه و حتی جزیره قبرس رسید. سارگن در هنر سیاست هم به همان اندازه مهارت داشت و با انتساب زیرکانه دخترش به عنوان کاهن اعظم، قدرت و اعتبار خود را با اراده خدایان همسو کرد.

شاید امپراتوری اکدیان با تغییرات آب و هوایی از بین رفته باشد

زمانی که سارگن بزرگ زنده بود، امپراتوری اکدیان رونق داشت. اما اولین امپراتوری تاریخ زیاد دوام نیاورد. صد سال پس از مرگ سارگن، این امپراتوری از هم پاشید.

ما در مورد سقوط این امپراتوری چیز زیادی نمی دانیم. تصور می شد که جنگ و بی ثباتی سیاسی، عامل آن باشند. اما شواهد جدید نشان می دهد که تغییرات آب و هوایی هم نقش مهمی داشته است.

بیشتر غذا های امپراتوری در مناطق شمالی حاصلخیز تولید می شدند، اما شواهد باستان شناسی نشان می دهد که این زمین ها به طور ناگهانی 4200 سال پیش متروک شدند. این را می توان با شواهد نمونه های هسته ای دریایی مرتبط دانست که نشان می دهد این منطقه دچار خشکسالی بزرگی در این دوران شده است.

چیزی که باعث این تغییر آب و هوایی شده، دقیقا مشخص نیست، اما به نظر می رسد این ضربه ای بود که امپراتوری اکد نتوانست از پس آن برآید. البته این انتها بین النهرین نبود و بعد از آن امپراتوری بابل به وجود آمد که یکی از قدرت های بزرگ جهانی باستان شد.

قوانین آن ها به طرز شگفت انگیزی پیشرفته بود

جوامع فقط وقتی کار می کنند که به قانون عمل کنند و متخلفان در خطر مجازات قرار داشته باشند. مانند بسکمک موارد دیگر، قدیمی ترین قوانین نوشته شناخته شده در قرن 21 پیش از میلاد و توسط سومری ها بوده است. البته، یک متن قانونی مشهورتر، قانون حمورابی بود که به دستور حمورابی، پادشاه بابل نوشته شد.

قوانین مندرج در این متن به طرز جالبی بسیار پیشرفته هستند، هدف اعلام شده آ ها حفاظت از ضعیف دربرابر قوی بود. این قانون حداقل دستمزد کارگران را مشخص می کرد و اصل بی گناهی تا زمان اثبات جرم را به وجود آورد.

کسانی که از قوانین سرپیچی کنند باید در انتظارات مجازات سختی باشند. دزد ها و قاتلان کشته می شوند و طبق یک قانون دیگر: اگر مردی چشمان مرد دیگری را درآورد، چشمانش را باید درآورند. این بعد ها به عنوان قاعده چشم در برابر چشم شناخته شد.

اثبات جرایمی مثل جادوگری سخت تر بود و گناهکار یا بی گناه بودن در این مورد از طریق آزمایش مشخص می شد. اگر متهم از آزمایش جان سالم به در می برد و بی گناهی او در برابر خدایان اثبات می شد، مدعی به جای او کشته می شد.

شاید باغ های معلق بابل اصلا وجود نداشته باشند

قانون حمورابی مشهورترین میراث امپراتوری بابل نیست. این امتیاز متعلق به باغ های معلق بابل است که یکی از عجایب هفتگانه جهانی باستان به حساب می آیند. گفته می گردد باغ های معلق بابل توسط بزرگترین حاکم آن، بخت النصر دوم و به عنوان هدیه به همسرش ساخته شده بود که از وطن سرسبز خود را دور شده بود.

این باغ ها شبیه کوهی از درخت، بوته و درختچه بوده و منابع مختلفی آن را به عنوان یکی از بهترین شاهکار های مهندسی جهان توصیف کرده اند. مشکل این جاست که اثبات آن ها بسیار سخت است. طبق بیشتر منابع، این باغ ها باید جایی در نزدیکی رود فرات باشند، اما با وجود تحقیقات گسترده باستان شناسی، هیچکس نتوانسته آن ها را پیدا کند.

یک نظریه هم این است که شاید آن ها هرگز وجود نداشته اند، مخصوصا اینکه هیچ متن بابلی معاصری به این باغ ها اشاره نکرده است. یک احتمال دیگر هم این است که شاید آن ها اصلا در بابل نبودند و این همه مدت جای اشتباهی را به دنبال آن ها می گشتیم.

نظریه های عجیبی درباره بین النهرین باستان وجود دارد

هنوز چیزهای زیادی هست که درباره تمدن های باستانی بین النهرین نمی دانیم و برخی تلاش کرده اند این جاهای خالی را با تئوری های عجیب پر کنند.

حتی وزیر حمل و نقل عراق، کاظم فنجان هم در این عمل شرکت کرده است. او بدون اینکه برای ارائه مدرک به خودش زحمت بدهد، ادعا کرد که سومری های باستان اولین فرودگاه جهان را 7000 سال پیش ساختند و این فرودگاه ها به عنوان پایگاهی برای اکتشاف فضایی به کار می رفتند و سومری ها حتی از پلوتو هم دیدن کرده اند.

لوح های خط میخی کشف شده که توضیح می دهند خدایان بین النهرین باستان از آسمان فرود می آیند. برخی هم معتقدند این تصور آن ها نبوده بلکه یک واقعه تاریخی واقعی است! طبق این نظریه که نتوانسته دانشمندان جدی و متفکر را حمایت زیادی را به خود جلب کند، خدایان بین النهرین باستان نژادی از آدم فضایی های شبه انسان بودند که هزاران سال پیش از آسمان روی زمین فرود می آمدند.

منبع: toptenz

پریها: پریها | مجله گردشگری، تور لحظه آخری، تور ارزان قیمت، سفرنامه گردشگری

آریا بلاگ: آریا بلاگ، آخرین اخبار و رویدادهای ایران و جهان