نمایشگاه کتاب تهران بهانه ای برای کتابسازی شده است - پرسینا بلاگ

به گزارش خبرنگاران به نقل از ایبنا، چگونگی اجرا و برگزاری نمایشگاه کتاب تهران با توجه به نقش و کارکردی که در بازار کتاب دارد، همیشه نقد و نظرهای متفاوتی را از سوی اهالی صنعت نشر به همراه داشته است؛ بحث هایی که از یکی دوماه مانده به برگزاری این رویداد شروع می شوند و معمولا تا یکی دوماه بعد از اتمام آن نیز ادامه دارند.

در شرایطی که کمتر از دو ماه به برگزاری سی وسومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران باقی مانده است درباره این رویداد و حضور موسسه خانه کتاب با نیکنام حسینی پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب که سابقه هشت دوره مدیریت اجرایی نمایشگاه را در کارنامه دارد به گفت وگو نشسته ایم که مباحث مطرح شده را در ادامه می خواند.

• شما در ادورا مختلف نمایشگاه بین المللی کتاب تهران سابقه مسئولیت اجرایی داشتید. با توجه به تغییرات ساختاری این رویداد، سر و شکل و ساز و کار کنونی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را چطور می بینید؟

در سی ودوره گذشته، این رویداد در حوزه های مختلف، زایش و ریزش های متعدد را به خود دیده است. من هشت دوره یعنی از دوره دوازدهم تا هجدهم، مدیر اجرایی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بودم و به نظرم نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال های اخیر، بسیار فربه شده و به نظر نمی رسد بتوان این فربگی را یکباره از بین برد. این فربگی در سازوکار عریض و طویل، حجم فعالیت بالا و وجود کمیته های متعدد قابل مشاهده است؛ درحالی که وقتی این رویداد در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی برگزار می شد، ساختار نمایشگاه با شرایط فعلی قابل مقایسه نبود. نمایشگاه با مشارکت صنف برگزار می شد و ساختار بسیار چابکی داشت. با توجه به میزان رضایت ناشران، شاید طلائی ترین دوره برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مربوط به همین سال ها باشد؛ علاوه براین درگیری بین صنف که امروز شاهد هستیم وجود نداشت.

به نظر می رسد، بزرگترین رویداد فرهنگی کشور به اصلاحِ ساختاری اساسی احتیاج دارد. فعالیت کمیته های متعدد و به دنبال آن تعریف ساختار نظارتی عریض و طویل، برای نمایشگاه ضرورتی ندارد. البته جریان چابک سازی ساختاری نمایشگاه از سال گذشته در قالب بازبینی و تغییر آئین نامه شروع شده است و حذف سالن سازمان ها و نهادها در سی وسومین دوره از نتایج قابل توجه این جریان است و این فرآیند همچنان باید ادامه داشته باشد.

• سال هاست که از واگذاری امور نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به صنف صحبت می گردد. این جریان را چطور ارزیابی می کنید؟

سیاست واگذاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به صنف نیز از موضوعات مهم است. برای تحقق این هدف باید به این پرسش پاسخ دهیم که جریان واگذاری، چطور اجرایی گردد؟ قرار نیست صرف هزینه های دولتی برای اجرای نمایشگاه ادامه داشته باشد و از واگذاری نمایشگاه حرف بزنیم؛ بلکه نمایشگاه باید کاملا به صنف واگذار گردد و هزینه های برگزاری این رویداد را نیز صنف تامین کند؛ به عبارت دیگر صنف در جریان اداره نمایشگاه مسئولیت بپذیرد. به نظر می رسد نمایشگاه از حیث برگزاری و سیاست های واگذاری، مصداق شرایط شتر، گاو، پلنگ است و تکلیفمان با این رویداد تعیین نیست.

با توجه به اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، انجمن های فعال در حوزه نشر ایجاد شده است و البته اتحادیه ناشران و کتاب فروشان سابقه 60 ساله دارد، صنف باید در برگزاری نمایشگاه کتاب تهران ورود کند. البته یکی از نقاط ضعف ما در حوزه نشر، نبود اتحادیه سراسری است. تشکیل اتحادیه سراسری، از یک سو زمینه ساز انعکاس مسائل ناشران خواهد بود و از سوی دیگر، موجب خواهد شد تا صنف بهتر بر مسئولیت های خود تمرکز کند. هرچند بیش از 70 درصد نشر کشور در تهران جریان دارد اما با تشکیل اتحادیه سراسری، می توان امیدوار بود صددرصد بخش فروش نمایشگاه در اختیار صنف باشد. انجمن های فرهنگی ناشران در حقیقت بازوهای فکری و فرهنگی هستند که باید به آن ها هم اجازه بازی داد.

• برای آسیب شناسی نمایشگاه کتاب به چه مصادیق دیگری می توان اشاره نمود؟

آسیب فربگی نمایشگاه از نظر ساختاری از هر آسیب دیگری جدی تر است. بسیاری از برنامه ها در نمایشگاه کتاب تهران به عنوان یک باشگاه فرهنگی بزرگ، کم رنگ شده است. به عنوان مثال؛ در دوره های قبل، دیدار بین پدیدآورندگان و مخاطبان در نمایشگاه کتاب قابل توجه بود؛ دیدارهایی که باید در غرفه ها شکل بگیرد؛ نه در قالب کمیته های مختلف. یکی از مزیت این دیدارها این بود که پدیدآور به ایده های جدید می رسید. در مجموع بحث و گفت وگو در نمایشگاه باید جدی گرفته گردد اما در دوره های اخیر کم رنگ شده است. حتی ناشران هم با یکدیگر کمتر گفت وگو می نمایند و یا کمتر حضور دارند. به نظرم این وجه نمایشگاه، باید پررنگ تر گردد؛ همچنین استفاده از ظرفیت های بخش بین الملل و کشور میهمان باید افزایش پیدا کند.

آسیب دیگر به هزینه های نمایشگاه مربوط می گردد؛ هرچند هزینه غرفه ها برای نمایشگاه سی وسوم 50 درصد افزایش پیدا نموده است اما با هزینه واقعی فاصله دارد. به نظرمی رسد هرچه هزینه های نمایشگاه واقعی تر گردد به همان نسبت نمایشگاه حرفه ای تری خواهیم داشت.

• مصداق دیگری هم در ذهن دارید؟

در جریان ارزیابی کتاب ناشران برای حضور در نمایشگاه، کتاب های 50 صفحه ای همانند کتاب های حجیم 200 و یا 300 صفحه ای، برابر شمرده می شوند؛ در حالی که از جنبه های مختلف ازجمله سرمایه، موضوع، مدت ترجمه، تالیف و فروش و ملاک های کیفی، کتاب ها با هم متفاوت هستند؛ بنابراین باید در این زمینه نیز تجدیدنظر کنیم و نمایشگاه را به سمت حرفه ای شدن سوق دهیم.

خوشبختانه در بحث حرفه ای شدن نمایشگاه، رویکرد دولت فعلی آمارسازی نبوده است، اما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم. هرچند فرآیند دشواری است اما اگر جنبه نمایشگاهی تقویت و جنبه فروشگاهی این رویداد کم رنگ گردد، شاهد ارتقا صندلی نمایشگاه خواهیم بود. معتقدم، هیچ چیز غیرممکن نیست.

از مباحث ساختاری که بگذریم؛ نمایشگاه کتاب تهران همیشه دستخوش و زمینه نمود و بروز بعضی از آسیب های موجود در صحنه نشر بوده است. یکی از این موارد، شیوع کتابسازی است. در این باره چه نظری دارید؟

گویا نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به بهانه ای برای کتابسازی تبدیل شده است؛ این را آمارها نشان می دهد اما آیا نمی توان درباره این مساله تامل کرد؟ براساس اطلاعات موسسه خانه کتاب در دو ماه گذشته و در آستانه شروع ثبت نام نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، تعداد قابل توجهی کتاب در خانه کتاب به ثبت رسیده است و به نظر می رسد، نمایشگاه، زمینه ساز شکل گیری جریان عجیب و غریب کتابسازی در کشور شده است؛ آنچنانکه مشاهده می گردد بعضی کتاب ها از سوی چند یا چندین ناشر، ثبت می گردد تا آمار کتاب ها برای دریافت غرفه، کامل باشد.

البته وقتی درباره آسیب کتاب سازی در نمایشگاه کتاب صحبت می کنیم، منظورمان این نیست که مجریان برگزاری این رویداد به دنبال تقویت کتاب سازی هستند؛ بلکه ناشران، رویداد نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را فرصت عرضه گسترده کتاب می دانند و در این میان، بسیاری خواسته یا ناخواسته به ذائقه مخاطب آسیب می زنند. موقعی که از کتاب صدسال تنهایی مارکز 43 ترجمه منتشر می گردد(اینجا بخوانید) خودتان را جای مخاطب عادی بگذارید، چکار می کنید؟ مسئولیت نهادهای دیگر، برای ارتقاء ذائقه عمومی چه می گردد؟ یکی از مصادیق مهم کتابسازی، جریان انتشار و عرضه ترجمه های موازی و سوء استفاده از ناآگاهی مخاطب است؛ در این شرایط؛ بعضی از ناشران منافع مادی خود را دنبال می نمایند و به ترجمه های دوباره و بازنشر آن ها دست می زنند.

• آیا آماری دقیقی از میزان کتاب هایی که در ماه های گذشته در بانک های اطلاعاتی خانه کتاب ثبت شده اند، در اختیار دارید؟

بله؛ تا دی ماه امسال، بر اساس آمار موسسه خانه کتاب، 82 هزارعنوان کتاب از سوی 4288 ناشر منتشر شده است که در مقایسه با زمان مشابه، رشد 13 درصدی را نشان می دهد. نکته قابل توجه این است که در 10 ماه نخست امسال، 80 درصد کتاب ها از سوی 876 ناشر منتشر شده است. به نظر می رسد تعداد قابل توجهی از این کتاب ها با هدف حضور در نمایشگاه صورت گرفته است اما حتی اگر به همین آمار بسنده کنیم، این پرسش ایجاد می گردد که ثبت نام 2306 ناشر در نمایشگاه چه معنایی دارد!؟

بسیاری از غرفه های 6 و یا 9 متری در نمایشگاه کتاب که بیشتر در اختیار ناشرنماهاست بازتابی از شرایط آسیب های صنعت نشر محسوب می گردد؛ درحالی که ناشران کتاب های پرمحتوا و باکیفیت در حوزه های مختلف؛ به ویژه در حوزه عمومی و کودک و نوجوان که تولیدنماینده فکر و اندیشه هستند و بار عمده نمایشگاه هم بر دوش آن ها است، کمتر دیده می شوند و معمولا بیشترین ضرر را می بینند.

استفاده از سامانه الکترونیکی فروش کتاب برای همه ناشران حاضر در سی و سومین دوره نمایشگاه الزامی است. درباره همکاری برگزارنمایندگان نمایشگاه و موسسه نمایشگاه های فرهنگی با خانه کتاب شرح دهید.

پیش تر بر این نکته تاکید داشتم که اگر براساس بانک اطلاعاتی موسسه خانه کتاب، طرحی برنامه ریزی می گردد، ای کاش از همکاران موسسه خانه کتاب در نشست های تصمیم گیری دعوت گردد؛ نه اینکه در جریان نباشیم. البته این گلایه که به معاونت امور فرهنگی نیز اعلام کردم، فقط مربوط به نشست های مرتبط با سامانه نیست؛ بلکه در بخش های مختلف آئین نامه به استفاده از بانک اطلاعاتی خانه کتاب اشاره و ارجاع داده شده است، اما خانه کتاب در هیچ جلسه ای حضور نداشته و ندارد و در غیاب این موسسه تصمیم هایی اتخاذ می گردد که قاعدتا ما نباید جوابگوی آن ها باشیم.

• حضور موسسه خانه کتاب در سی ودومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، چه ابعادی خواهد داشد؟

با توجه به حجم فعالیت موسسه خانه کتاب و اینکه این موسسه کانون و محل رفت وآمد و فرصت طرح دغدغه و مطالبات اهالی قلم است، کوشش کردیم براساس همین رویکرد نشست هایی را در سی وسومین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، برگزار کنیم. غرفه خانه کتاب در این دوره، پاتوق اهل قلم خواهد بود. با توجه به شرایط مالی، پیش بینی می کردیم حداکثرا در قالب غرفه کوچک و با هدف فروش کتاب های موسسه در این دوره از نمایشگاه حضور پیدا کنیم؛ اما با تاکید معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر حضور پررنگ موسسه خانه کتاب در نمایشگاه کتاب، پیشنهاداتی ارائه شد که مطابق با آن سالن کارنامه نشر با هدف بهره مندی متخصصان، کتابداران و کتابشناسان را خواهیم داشت. در این سالن کتاب های منتشر شده سال 1398 براساس موضوعی معرفی شده و راهنمای قابل توجهی برای خرید کتاب است.

درواقع مقرر شده با توجه به متراژ، سلسله نشست های گفت وگوهای فرهنگی در سالن کارنامه نشر، برگزار گردد. مقدمات برگزاری این نشست ها از سوی معاونت فرهنگی وپژوهشی موسسه در حال تدوین است. سال گذشته این نشست ها در غرفه خانه کتاب برگزار گردید. علاوه براین؛ خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نیز با حداکثر نیروی انسانی در نمایشگاه حاضر خواهد شد.

• با توجه به مشکل کمبود فضا در نمایشگاه قبلی، سالن کارنامه نشر در چه مساحتی ایجاد می گردد؟

نزدیک به 1500 متر برای برپایی سالن کارنامه نشر درخواست داده ایم. سال گذشته به دلیل کمبود فضا، پیروز نشدیم همه کتاب های سال 1397 را در معرض دید اهالی کتاب قرار دهیم. با این حساب غرفه موسسه خانه کتاب تنها برای عرضه محصولات خانه کتاب ازجمله مجلدهای مختلف تاریخ شفاهی در حوزه نشر، کتاب فروشی و ویراستاری ایجاد خواهد شد که امیدواریم همه کتاب های موسسه خانه کتاب برای عرضه در این رویداد آماده گردد.

• به نظر می رسد با توجه به حذف غرفه سازمان ها و نهادها، تخصیص متراژ درخواستی موسسه خانه کتاب برای سالن کارنامه نشر امکان پذیر باشد.

پیشنهادهایی در این زمینه ارائه شده و اگر متراژ درخواستی محقق گردد، بی تردید اتفاق مثبیتی خواهد افتاد؛ چراکه امکان نمایش همه کتاب ها فراهم خواهد شد. معتقدم، سالن کارنامه نشر، هنوز به خوبی شناخته نشده است؛ چراکه جانمایی این سالن مطلوب نیست. علاوه براین؛ درباره فعالیت های این سالن، تبلیغات قابل توجهی انجام نمی گردد اما به مصداق قدر گوهر را گوهرشناس می داند، بهترین محل برای کتابشناسان و خریداران حرفه ای کتاب سالن کارنامه نشر است. البته امسال به همت همکارانم در خانه کتاب، سرای کتاب را در بیست وهفتمین دوره هفته کتاب افتتاح کردیم که همان سالن کارنامه نشر سال 98 است.

از همه کتابدوستان، کتابداران و پژوهشگران دعوت می کنم تا پیش از شروع نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و از همین حالا برای آشنایی بیشتر و حتی مطالعه تازه های نشر به سرای کتاب موسسه خانه کتاب مراجعه نمایند. این سرا، الگویی از سالن کارنامه نشر نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است.

• برای ارائه خدمات اهل قلم چه برنامه ای را پیش بینی نموده اید؟

بخش دیگر فعالیت موسسه خانه کتاب، ارائه خدمات اهل قلم است؛ بنابراین با معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکاتبه کردیم تا جریان اهداء بن کارت ها در اسفندماه شروع و پیش از برگزاری نمایشگاه به سرانجام برسد.

موسسه خانه کتاب برای توزیع بن کارت ها در اسفندماه آمادگی دارد، حتی اگر امکان شارژ بن کارت ها از سوی معاونت امور فرهنگی و یا بانک عامل وجود ندارد، می توانند کارت های خام را در اختیار موسسه خانه قرار بدهند و در آستانه برگزاری نمایشگاه، بن کارت ها براساس فهرست موسسه خانه کتاب شارژ گردد. اگر این پیشنهاد اجرایی گردد، حجم فعالیت موسسه خانه کتاب در نمایشگاه با توجه به وجود 20 هزار اهل قلم، کاهش پیدا می نماید. با توجه به بازبینی آین نامه اهل قلم، گروه بندی پدیدآورندگان و شناسایی ناشران تولیدنماینده مصادیق کتاب سازی بی تردید میزان مبلغ بن کارت ها یکسان نخواهد بود.

نماشو: نماشو، طراحی سایت، سئو، چاپ و طراحی گرافیکی را به ما بسپارید.

bestcanadatours.com: https://bestcanadatours.com، تور ارزان کانادا، ویزای تضمینی مولتی کانادا، ویزای مولتی 5 ساله کانادا